در مورد تحمیل کردن افکار به دیگران ...
باید به میزان توانایی درک و فهم شنوندگان سخن گفته شود
و محتوای سخن و ظاهر آن فرهنگ، عقل، فهم و سن مستمعین تناسب داشته باشد.
اسلام احترام به افکار را یکی از موردهای مهم و زیبای اخلاق می داند.
و اگر در رفتار رسول الله صلی الله علیه و اله وسلم کمی تامل کنیم می بینیم با هر شخصی مطابق طبع او تأمل و برخورد نموده است. و این نشانه اخلاق زیبا و احترامش بود.
رسول الله صلی الله علیه و اله وسلم می فرمایند :
اگر با گروهی از مردم سخنی را بگویی که توانایی فهم آن را ندارند، سبب گمراهی بعضی از آنها خواهد شد ... صحیح مسلم
هر چه کنى به خود کنى گر همه نیک و بدکنى ...
این نظام و قاعده دنیا است که هر عملی عکس العملی در پی دارد.
شاید این دنیا ظرفیت و گنجایش نمایش آثار و عکس العمل اعمال را نداشته باشد
اما به اعتقاد ما مسلمانها، دنیای دیگری نیز وجود دارد که می توان بازتاب تمامی اعمال از کوچکترین تا بزرگترین آن را انتظار داشت.
خداوند متعال در قران مى فرماید:
" إِنْ أَحْسَنْتُمْ أَحْسَنْتُمْ لِأَنْفُسِکُمْ وَ إِنْ أَسَأْتُمْ فَلَها "
{ اگر نیکی کنید به خود نیکی کرده‌اید...
از آنجایی که اسلام دینی منظم است
و به نظم و ترتیب بودن اهمیت می دهد. مساحت خانه را یکی دیگر از ویژیگی های مهم خانه می داند.
مساحت : هر چقدر هم که مساحت خانه کم باشد فرد می تواند از این محدوده به بهترین وجه برای مهیا نمودن آسایش و راحتی اعضای خانواده اش بهره بگیرد. کما آنکه در یک خانه با فضای زیاد ولی نظم اندک راحتی و آرامش دست نیافتنی بوده و درعوض در خانه ای با مساحت اندک و سازماندهی خوب و استفاده بهینه از اتاقها و فضای خانه، راحتی آن به مراتب بیشتر خواهد بود.
تردیدی نیست که همه در آرزوی زندگی در خانه ای جادار و مرفه می باشد، مسکن وسیع و جادار می تواند به شادکامی خانواده و راحتی روحی آنها و سلامتی اعضایش کمک کند.
رسول الله صلی الله علیه و اله وسلم در دعاهایش چنین می فرمودند :
اللهم وسِّع لی فی داری
پروردگارا! خانه ام را وسعت ببخش ... رواه احمد...
همسایه خوب یکی دیگر از ویژیگی های مهم است
که قیمت یک خانه بواسطه برگزیده و پاک بودن همسایگان گرانتر می شود. گفته می شود :
مردی در همسایگی امام ابوحنیفه رحمه الله سکونت داشت و قصد داشت خانه اش را بفروشد. شخصی نزد وی آمده و گفت : خانه ات را به قیمتی و همسایگی ابوحنیفه را به قیمتی دیگر از تو خریداری می کنم.
به همین خاطر حق و حقوق همسایگی در اسلام ارزش خاصی دارد.
چون در به وجود آمدن یک خانه خوب و رفتارمان موثر است. الله متعال در مورد حقوق همسایه ما را سفارش می کند و می فرماید :
وَبِالْوَالِدَیْنِ إِحْسَاناً وَبِذِی الْقُرْبَى وَالْیَتَامَى وَالْمَسَاکِینِ وَالْجَارِ ذِی الْقُرْبَى وَالْجَارِ الْجُنُبِ
و نیکی کنید به پدر و مادر، خویشان، یتیمان، درماندگان و بیچارگان، همسایگانِ خویشاوند، همسایگانِ بیگانه .
از ویژیگی های خانه مسلمان انتخاب خانه است.
انتخاب خانه ای با ویژگی های مخصوص توام با انواع مشکلات اجتماعی در اکثر جوامع اسلامی می باشد، از جمله ی آن موانع، مانع اقتصادی (مانند درآمد پایین خانواده) و برخی عوامل اجتماعی، روحی، سلیقه ای (فردی و عمومی) می باشند.
به همین سبب خانه فرد مسلمان بهتر است تا جایی که امکان دارد، دارای ویژگی های لازم باشد تا بتواند خانه ای و مأمنی قابل قبول و راحت بخش برای کسانی که در آن زندگی می کنند باشد؛ دور از هرنوع اسراف و زیاده روی و در حد وسع و امکان و توانایی ها و با رضایت به روزی پروردگار متعال.
و یکی از ویژیگی های مناسب :
محیط اجتماعی مناسب : نخستین موردی است که خانواده باید در انتخاب خانه بدان توجه نماید. محیط تاثیر مهم و نقش خطیری در چگونگی رفتار و منش اهالی آن دارد.
و هم اینکه همسایگی حق و حقوقی دارند که باید رعایت شود.
رسول الله صلی الله علیه و اله وسلم می فرماید :
صرفه جویی یکی دیگر از نکات مهم خانه داری است که در زیبا و خوب نگه داشتن خانه موثر است.
بنیاد اقتصاد خانه ی مسلمان بر پایه ی دسته ای از ارزش ها و اصولی استوار است که آن را از دیگر جوامع متمایز می سازد؛ ارزش هایی همچون :
- ایمان به اینکه هرچه دارائی است ازآن الله است و افراد خانواده در آن جانشین دیگران هستند.
الله در قرآن می فرمایند :
آمنوا بالله ورسوله وأنفقوا مما جعلکم مستخلفین فیه
به خدا و پیامبر او ایمان آورید و از آنچه شما را در (استفاده از) آن جانشین (دیگران) کرده انفاق کنید .
حدید : 7
"خانه من زیباست" ...
خانواده مسلمان می تواند با قناعت و شکر کردن خانه اش را زیبا کند چون می داند :
که خوشبختی حقیقی در آن است که خانه خودش را (کوچک باشد یا بزرگ) به زیبایی مبدل سازد که از ایمان و باور آباد گشته، با قناعت پر از مسرت و دلخوشی شده، آسایش و آرامش بر آن گسترده و تک تک اعضای آن بر ادب و منشی بالا و صحیح پرورش می یابند.
این خانواده در هرحال می داند که آنچه وی دارد نعمتی از نعمت های خداوند بر اوست که سزاوار شکر و سپاسگزاری می باشد، چرا که شکر نعمت آن را می افزاید، پاکیزه گردانیده و چندین برا...
قلبی پر از سکون و آرامش ...
قلبی باز و مطمئن و نسل پاک و مطهر، و اولاد صالح، و مال حلال، و رزق فراوان. آیا همه اینها را میخواهی؟
الله راه آن را در قرآن بیان کرده : آن هم استغفار است.
گفتن زیاد ذکر استغفر الله داروی شفا بخش و علاج مفید گناهان و به دست آوردن نعمت است.
الله در قرآن می فرماید :
فَقُلْتُ اسْتَغْفِرُوا رَبَّکُمْ إِنَّهُ کَانَ غَفَّاراً. یُرْسِلِ السَّمَاء عَلَیْکُم مِّدْرَاراً. وَیُمْدِدْکُمْ بِأَمْوَالٍ وَبَنِینَ وَیَجْعَل لَّکُمْ جَنَّاتٍ وَیَجْعَل لَّکُمْ أَنْهَاراً
از پروردگارتان آمرزش بخواهید. بدرستی که او بسیار آمرزنده است، خزانه آسمان را بر شما جاری می گرداند، با اعطای اموال و پسران شما را کمک می نماید، برای شما باغات در نظر می گیرد، و برای شما جویها در نظر می گیرد ...
روش مطالعه دائمی برای فرزندان ...
مخصوصا در تابستان و اوقات بیکاری
فرزندان به مطالعه روی نخواهند آورد و به کتابخوانی علاقه‌مند نخواهند شد مگر با اتخاذ شیوه‌هایی که در درون آنان شور مطالعه و شوق کتابخوانی ایجاد کند. برای مثال :
- طرح‌ریزی مسابقاتی میان فرزندان
- فراهم آوردن فضای پاک، آرام و مناسب دارای روشنایی کافی، مناظر چشم‌نواز و دلربا، آرامش کامل، مطبوع در زمستان و هوای ملایم و خنک در فصل تابستان. مجموعه این شرایط زمینه مناسب را برای روی آوردن به مطالعه مهیا کرده و باعث تشویق و علاقه‌مندی فرزندان به کتابخوانی می‌گردد.
- و همچنین ارزش قائل شدن برای فرزند و تشویق وی با اعطای جایزه یا هدیه و یا از طریق خطابهای زیبا و دوستانه.
و این روش با سیره رسول الله صلی الله علیه و اله وسلم همخوانی و مطابقت د...
خطرات فراغت و بیکاری ...
اوقات عمر را در بیکاری گذراندن خطرات زیادی دارد از جمله :
- کسالت و بی حالی
- بد اخلاقی و عصبانیت
- سپری کردن اوقات در کارهای غیر مفید و حتی مضر
- مشکلات روحی و روانی
- و غیره
پس باید در برابر آن از برنامه های مفیدی استفاده کرد تا از این خطرات جلوگیری شود مانند :
- مطالعه کتابهای مفید دینی و علمی
آداب رفتار با حیوانات ...
حیوانات در تکامل محیط زیست و زندگی انسان اثر زیادی دارند
خداوند انسان را خلق کرد و او را کرامت بخشید و حیوانات را برای خدمت به او در برآوردن نیازهایش به تسخیرش در آورد. انسان از گوشت و شیر آن ها تغذیه نموده و لباس هایش را از پشم و پوست آنان می سازد و برخی را برای زیبایی و علاقه نگاه می دارد.
از جمله آدابی که باید انسان مسلمان در برخورد با حیوانات رعایت کند :
- شکر خداوند به خاطر این نعمت
- مهربانی با حیوانات
- آزار و شکنجه ندادن حیوانات
الله در قرآن می فرماید :
((والأنعام خلقها لکم فیها دفء ومنافع ومنها تأکلون))
و چارپایان را برای شما آفرید در آنها برای شما (وسیله) گرمی و سودهایی است و از آنها میخورید ...
کسب راه های خیر ...
ابواب کسب خیر در اسلام بسیار زیاد است و راههای متعددی برای کسب نیکی و اجر وجود دارد.
با کوچکترین اعمال و رفتار بزرگترین ثواب به بنده می رسد.
که همه اینها بخاطر لطف، رحمت و شفقت بی اندازه ی خداوند متعال بر بندگانش است.
از جمله کارهای خیر خوش اخلاقی است.
رسول الله صلی الله علیه و اله وسلم می فرمایند :
ان المؤمن لیدرک بحسن خلقه درجة الصائم القائم.
مسلمان با پیشه کردن اخلاق نیکو و حسنه به درجه روزه دار وکسی که در حال قیام است می رسد .
ابو داود
تنظیم وقت ...
بر پاکیزگی و مرتب کردن انسان تاثیر زیادی دارد
از ویژگی های مسلمان این است که همواره باید منظم و پاکیزه باشد
چه در خانه چه بیرون از خانه. که این هم نیاز به وقت دارد و از اول باید وقتش را تنظیم کند.
برخی مردم به خاطر زیاد بودن کار و وظایفی که برعهده دارند احساس کمبود وقت می کنند و برخی دیگر نمی دانند اوقات فراغتشان را چه کار کنند و اوقاتشان را چگونه و در چه کاری صرف نمایند.
رسول الله صلی الله علیه و اله وسلم می فرمایند :
نعمتان مغبون فیهما کثیر من الناس : الصحة، والفراغ.
درباره دو نعمت، بسیاری از مردم، دچار ضرر و زیان می شوند (از آنها بهره برداری نمی کنند) : یکی صحت و دیگری، فرا غت است .
بخاری
والدین ...
پدر و مادر و پدر بزرگ و مادر بزرگ و ...
که رفتار نیک با این دسته قبل از این که یک عمل اسلامی باشد یک عمل انسانی است بنابراین کسانی که با والدین خود نیک رفتار نیستند از مقام انسانیت سقوط کرده اند. چون احسان و نیک رفتاری با کسی که با ما نیک رفتار بوده امری طبیعی است حال آیا کسی هست که بیش از پدر و مادر به ما خوبی کرده باشد.
به همین دلیل الله متعال انسانیت انسان را مورد خطاب قرار می دهد و تحریک می کند :
((وَ وَصَّیْنَا الْإِنسَانَ بِوَالِدَیْهِ إِحْسَانًا))
و انسان را (نسبت) به پدر و مادرش به احسان سفارش کردیم ...
احقاف : 15
برخورد با سالمندان ...
که پدر و مادر هم جزوی از این دسته هستند
احسان به پدر و مادر در اوج اعمال اسلامی قرار دارد. مهم ترین و رفیع ترین عمل اسلامی بعد از توحید و اصل مقدس یکتاپرستی احسان به پدر و مادر است.
ابن عباس رضی الله عنه می گوید :
همیشه در قرآن سه چیز با سه چیز دیگر همراه هستند :
(اقامه ی صلاه و ایتاء زکات) (عبادت خالصانه ی الله و احسان به پدر و مادر) (ایمان و عمل صالح).
((وَإِذْ قَالَ لُقْمَانُ لِابْنِهِ وَهُوَ یَعِظُهُ یَا بُنَیَّ لَا تُشْرِکْ بِاللَّهِ إِنَّ الشِّرْکَ لَظُلْمٌ عَظِیمٌ. وَ وَصَّیْنَا الْإِنسَانَ بِوَالِدَیْهِ)).
(یادآور شو) زمانی را که لقمان به پسرش گفت : در حالی که او را پند می داد پسر عزیزم! (چیزی و کسی را) انباز خدا مکن، واقعاً شرک ستم بزرگی است. ما به انسان درباره پدر و مادرش سفارش کرده‌ایم (که در حق ایشان نیک باشد و نیکی کند) ....