الاعتصام
سلسله دروس عقیده (10)
" فضیلت علم آموزی "
قال رسول الله علیه الصلاة و السلام : " من یرد الله به خیرا یفقه فی الدین "
" هر کس خداوند اراده ی خیر بر او داشته باشد در دین به او آگاهی می دهد "
از ابی امامه رضی الله عنه ذکر شده است که دو مرد را برای پیامبر علیه الصلاة و السلام ذکر کردند که کدامیک بهتر و برتر است ؟ عالم یا عابد ؟ پیامبر علیه الصلاة و السلام فرمودند :
"فضل عالم بر عابد مانند فضل من بر پایین ترین شماست " و سپس فرمود :
"براستی الله و ملائکه و اهل آسمان و زمین و حتی مورچه در لانه اش و ماهی در آب درود بر کسی می فرستند که معلم مردم به طرف خیر و نیکی است "
و در حدیثی دیگر می فرمایند :
" فضل عالم بر عابد مانند فضل ماه شب 14 بر سایر ستارگان است "
علما وارثان انبیاء هستند و به راستی انبیاء دینار و درهمی از خود به ارث نگذاشته اند و آنها علم خود را به ارث گذاشتند پس هر کس که آن علم را می گیرد با علاقه ی زیادی آن را دریافت کند و تا حد امکان به آن عمل نماید .
در ارتباط با فضیلت علم حدیث دیگری است . رسول الله علیه الصلاة و السلام می فرمایند :
" قطعا ملائکه بالهای خود را برای طالب علم پهن می کنند به خاطر احساس رضایت از کاری که انجام می دهند "
قال رسول الله علیه الصلاة و السلام:
" من سلک طریقا یلتمس فیه علما سهل الله له به طریقا الی الجنة "
" هر کس راهی را برای بدست آوردن علم طی کند الله در برابر آن برایش راهی را به طرف بهشت آسان می کند "
امام ابن حجر در ارتباط با آیه ی 114 سوره طه ( قل ربی زدنی علما ) می فرماید این آیه به هیچ چیزی امر نکرده است الا به علم . مراد از این علم , علم شرعی است که موجب شناخت فرد مکلف به امور دینش می شود که شامل عبادات و معاملات است . و علم به خداوند , صفات او و همچنین چیزهایی که واجب است انسان قیام کند به انجام دادنش و مدار آن بر اساس تفسیر , حدیث و فقه می باشد.
در صحیحین ( مسلم و بخاری ) آمده است پیامبر علیه الصلاة و السلام به علی ابن ابی طالب می فرماید :
" ای علی اگر الله بوسیله ی تو تنها یک نفر را هدایت بدهد بهتر است برای تو از اینکه یک شتر سرخ داشته باشی "
داشتن شتر سرخ از جمله اموال بسیار بسیار با ارزش در زمان رسول الله علیه الصلاة و السلام بود و هرکسی نمی توانست شتر سرخ داتشته باشد .
کعب ابن احبار می گوید : الله به موسی وحی کرد که ای موسی علم بیاموز و آن را به مردم درس بده چون من (الله) قبل و جلوی کسانی را که علم یاد می گیرند و همچنین خیر و نیکی و علم را به مردم می آموزند منور می کنم تا از آن وحشت نداشته باشند .
پیامبر علیه الصلاة و السلام فرمودند :
" طلب العلم فریضة علی کل مسلم "
" طلب علم بر هر مرد و زن مسلمانی واجب است "
امام احمد می گوید : " هیچ چیزی با علم برابری نمی کند برای کسی که نیت آن خیر باشد " از او پرسیدند : چطور ؟ فرمود : " چون آن شخص نیت برداشتن جهل از خودش و دیگران را دارد "
امام شافعی می فرماید :
" طلب العلمی افضل منها صلاة النافلة "
" طلب علم بر نمازهای نفل برتری دارد "
در جایی دیگر می فرماید :
" انسان بعد از فرایض با هیچ عملی با فضیلت تر از علم به خدا نزدیکتر نمی شود "
خطیب بغدادی از اسحاق بن عبدالله می فرماید :
" نزدیکترین مردم به درجه پیامبران اهل علم و جهاد هستند . زیرا اهل علم مردم را به سوی چیزی که پیامبر آورده راهنمایی می کنند و اهل جهاد بر سر چیزی که پیامبر آورده است جهاد می کنند "
ابودردا رحمه الله می فرماید :
" یرزق الله علم السعدا و یحرمه الاشقیاء "
الله می بخشد علم را به خوش بختان و اشقیاء یا انسان های شقی را از آن محروم می کند . الله متعال می فرماید :
" يُؤْتِي الْحِکْمَةَ مَنْ يَشاءُ وَ مَنْ يُؤْتَ الْحِکْمَةَ فَقَدْ أُوتِيَ خَيْراً کَثيراً وَ ما يَذَّکَّرُ إِلاَّ أُولُوا الْأَلْبابِ "
" حکمت را به هر کس بخواهد می بخشد و به هر کس حکمت داده شود خیر فراوان به او داده شده است و این را جز صاحبان خرد نمی دانند " سوره بقره آیه 269
پس از اینکه فضیلت علم آموزی را دانستیم در بخش بعدی " سلسله دروس عقیده " به تعریف انواع علم , تعاریف کلی اصول سه گانه و تعریف عبادت می پردازیم .
والله تعالی اعلم