سلسله دروس عقیده (7)

درمان ضعف ایمان

ضعف ایمان به سان یک بیماری است که باید درمان شود رسول اکرم علیه الصلاة و السلام می فرمایند :

" ایمان در درون هر یک از شما کهنه و مندرس می گردد پس بدین خاطر از خدا بخواهید که ایمان را در دلهایتان زنده کند "

رسول الله علیه الصلاة و السلام می فرمایند:

" هرکس از شما که عمل منکری ببیند آن را با دستش تغییر دهد پس اگر نتوانست با زبانش و اگر نتوانست با قلبش تغییر بدهد و آن را در قلبش بد قلم داد کند . و این مرحله ضعیف ترین درجه ایمان است "

برادران و خواهران عزیز ما باید ایمان مان را حفظ کنیم و در ایمان مان ثابت باشیم نه اینکه وقتی به بازار برویم ایمان را فراموش کنیم و یا در عروسی ایمانمان کم شود .

رسول اکرم علیه الصلاة و السلام فرمودند : " هر عملی از نشاط و قوت برخوردار است و هر قوتی دچار سستی می گردد "

نکته مهم : بسیاری از کسانی که احساس می کنند به قساوت قلب و سنگدلی دچار شده اند در پی راهکارهای خارجی برای درمان این حالت درونی خود هستند و با وجودی که می توانند درمان را از خود و بستر های درونی خود شروع کنند به دیگران و نسخه های آنان دل می بندند و تکیه می کنند .

این یک اصل است که انسان درمان قساوت قلب را باید از خود و توانایی های درونی خود آغاز کند . چرا که ایمان رابطه ای میان بنده و خدایش می باشد . در ادامه به برخی اسباب شرعی اشاره می کنیم که هر مسلمانی می تواند بر پایه آن به درمان ضعف ایمانش بپردازد و قساوت قلبش را بر اساس آن و پس از توکل به الله متعال و با مجاهده نفس از میان ببرد .

اسباب شرعی درمان ضعف ایمان (1)

تدبر و اندیشه در قران کریم

بی شک این قران نوری است که خداوند متعال بندگانش را به آن هدایت می فرماید و همه چیز در آن است . بدون تردید در قران درمانی بزرگ و دارویی اثرگذار برای این بیماری وجود دارد همانطور که خداوند متعال می فرماید :

" وَنُنَزِّلُ مِنَ الْقُرْآنِ مَا هُوَ شِفَاءٌ وَرَحْمَةٌ لِّلْمُؤْمِنِينَ ۙ وَلَا يَزِيدُ الظَّالِمِينَ إِلَّا خَسَارًا " سوره اسراء/82

" و ما آیاتی از قران را را فرو می فرستیم که سبب بهبودی دلها ( از قساوت قلب و بیماری های جهل و گمراهی ) است و رحمت مومنان است "

اما این درمان تنها با خواندن آیات نیست بلکه با تدبر و اندیشیدن در آیات و رهنمودهای الهی میسر می گردد . رسول الله علیه الصلاة و السلام همواره در قران تدبر و اندیشه می فرمود و آن را در نماز شب تلاوت می کرد ایشان به حدی در قران اندیشه می فرمود که قابل درک نیست . عطاء رضی الله عنه می فرماید : به همراه عبیدالله بن عمیر رضی الله عنه به نزد حضرت عایشه صدیقه رفتیم . عبیدالله بن عمیر به عایشه رضی الله عنها گفت : ما را از عجیب ترین کاری که از رسول خدا دیده اید آگاه سازید . عایشه رضی الله عنها عنه گریست و فرمود : آن حضرت یک شب به قصد نماز برخواست و فرمود : ای عایشه می خواهم عبادت کنم سپس آن حضرت برخواست و وضو گرفت و شروع به نماز کرد . ایشان آنچنان گریست که دامنش ( جلوی لباسش ) خیس شد و آنطور گریه اش را ادامه داد که جایگاه سجده اش نیز خیس شده بود . بلال رضی الله عنه به قصد اذان آمد و آن حضرت را در حال گریه دید و گفت : ای رسول خدا ! این همه گریه می کنید ؟ در حالیکه خداوند گناهان گذشته و آینده شما را آمرزیده است . آن حضرت فرمود : آیا بنده شکر گذاری نباشم ؟ دیشب بر من آیاتی نازل شد که وای بر هر کسی که آن را بخواند و در آن نیندیشد .

" إِنَّ فِي خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَاخْتِلَافِ اللَّيْلِ وَالنَّهَارِ لَآيَاتٍ لِّأُولِي الْأَلْبَابِ " الَّذِينَ يَذْكُرُونَ اللَّهَ قِيَامًا وَقُعُودًا وَعَلَىٰ جُنُوبِهِمْ وَيَتَفَكَّرُونَ فِي خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ رَبَّنَا مَا خَلَقْتَ هَٰذَا بَاطِلًا سُبْحَانَكَ فَقِنَا عَذَابَ النَّارِ " سوره آل عمران

" همانا در آفرینش آسمانها و زمین ، و آمد و رفت شب و روز ، نشانه هایی برای خردمندان است " (190) " همانها که خدا را در حال ایستاده و نشسته ، و آن گاه که بر پهلو خوابیده اند ، یاد می کنند و در اسرار آفرینش آسمانها و زمین می اندیشند ( و می گویند: ) بار الها! اینها را بیهوده نیافریده ای! منزهی تو! ما را از عذاب آتش ، نگاه دار! " (191)

حدیثی که گذشت دلیل محکمی بر واجب بودن تدبر و اندیشیدن در آیات قران است . قران مطالب مختلفی در بر دارد و شامل توحید , وعده و وعید , احکام , اخبار و داستان , اخلاق و منش هاست . برخی از سوره ها بیشتر از دیگر سوره ها بر دل انسان تاثیر می گذارد در این باره رسول خدا علیه الصلاة و السلام می فرماید سوره هود , واقعه , مرسلات , عم یتساءلون و اذا الشمس کورت من را پیر کرده است . آثار این سوره ها بر مو و چهره ی رسول الله علیه الصلاة و السلام نمایان بود .

برادران و خواهران گرامی ما چقدر در شب ها عبادت می کنیم ؟ آیا تاکنون شده است که یک بار از اعماق دل با الله راز و نیاز کنیم ؟ آیا تاکنون یکبار شده است معنای این سوره ها (هود , واقعه , مرسلات , عم یتساءلون و اذا الشمس کورت ) را بخوانیم . به یاد داشته باشیم برادران که بهشت را با قبول داشتن دین نمی دهند بلکه بهشت را با عمل به دین می دهند .

خداوند متعال در قران مثال های زیادی می زند که ما را به تذکر و تفکر و اندیشیدن بیندازد . الله متعال می فرماید :

" وَيَضْرِبُ اللَّهُ الْأَمْثَالَ لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ يَتَذَكَّرُونَ " ابراهیم / 25

" خداوند برای مردم مثل ها می زند تا پند گیرند "

یا در آیه ی 21 سوره حشر می فرماید :

" وَتِلْكَ الْأَمْثَالُ نَضْرِبُهَا لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ يَتَفَكَّرُونَ "

" ما این مثال ها را برای مردمان بیان می کنیم تا شاید که ایشان بیندیشند "

 اما نمونه ای از این مثال ها در قران کریم :

مَثَلُهُمْ كَمَثَلِ الَّذِي اسْتَوْقَدَ نَارًا فَلَمَّا أَضَاءَتْ مَا حَوْلَهُ ذَهَبَ اللَّهُ بِنُورِهِمْ وَتَرَكَهُمْ فِي ظُلُمَاتٍ لَّا يُبْصِرُونَ

سوره ی بقره آیه 17

وَمَثَلُ الَّذِينَ كَفَرُوا كَمَثَلِ الَّذِي يَنْعِقُ بِمَا لَا يَسْمَعُ إِلَّا دُعَاءً وَنِدَاءً ۚ صُمٌّ بُكْمٌ عُمْيٌ فَهُمْ لَا يَعْقِلُونَ

سوره بقره آیه 171

و همچنین سوره عنکبوت آیه 43 , بقره 171 , بقره 261 , اعراف 176 , جمعه 5 , حج 73 , عنکبوت 41 , هود 24.

و اما خواهران و برادران گرامی نکته اصلی برای این تدبر این جمله است : اینکه قلبت را از فضای دنیوی و مادی به فضای اخروی و معنوی انتقال دهی و آن را در فضایی آرام, آرامش بخشی و سپس با تمام وجود قلبت را متوجه معانی قران کنی و در پی مفاهیم آن و فهم مقاصد هر یک از آیات باشی .

والله تعالی اعلم