الاعتصام
سلسله دروس عقیده (6)
توضیحاتی در ارتباط با نشانه های ضعف ایمان (بخش پایانی 2)
11-آیات 2 و 3 سوره ی صف : ای اهل ایمان ! چرا سخنی می گویید که خودتان به آن عمل نمی کنید ؟ اینکه چیزی بگویید که به آن عمل نمی کنید سبب خشم بزرگ الله می گردد . ( و در نزد الله گناه بزرگی محسوب می شود ) . قطعا اینکه انسان چیزی بگوید و خود به آن عمل نکند نوعی نفاق می باشد هر کس عملش مطابق گفته هایش نباشد نزد الله و مردم نکوهیده است .
12-مومن گناهش را چنان بزرگ می بیند که گویا زیر کوهی نشسته است و از این می ترسد که زیر کوه هلاک شود اما فاجر گناهش را چون مگسی می داند که بر بینیش می نشیند و او با دستش مگس را دفع می کند .
13و14-این حالت بسیار خطرناک است : در این حالت انسان صرفا از زاویه ی گناه به اعمال نگاه می کند که آیا چنین عملی گناه دارد یا نه ؟ چنین انسانی به هنگام پرس و جو در مورد اعمال اصلا از خوبی ها نمی پرسد و در پی نیکی نیست بلکه سوال می کند که آیا چنین عملی گناه است یا نه ؟ یا می پرسد آیا این عمل حرام است یا مکروه ؟ چنین تفکری انسان را در دام مکروهات دچار می کند و سپس سبب می شود انسان به حرام گرفتار شود . چنین شخصی همواره نیکی های معمولی را کوچک پنداشته و در نتیجه چنین تفکری انسان را از انجام عبادات بزرگ منع می کند . بعضی از مردم وقتی متوجه شدند که فلان چیز حرام است می گویند چقدر حرام است ؟ زیاد یا کم ؟ در چنین افرادی اصلا توجه خاصی نسبت به دوری از گناهان و بدی ها یافت نمی شود بلکه به همین دلایل از انجام گناهان و دوری از آنها گستاخ و به راحتی گناه می کنند . معمولا چنین منشی سرانجام انسان را در دام می اندازد . چون شخص در اینصورت برخی از نیکی های معمولی را کوچک می پندارد و قطعا کوچک شمردن نیکی های کوچک سبب می شود که انسان از انجام اعمال پر فضیلت محروم شود .
رسول اکرم علیه الصلاة و السلام می فرمایند : " هرکس به شبهات بپردازد مرتکب حرام می شود "
در بعضی از افراد توجه خاصی نسبت به دوری از گناهان و بدی ها یافت نمی شود بلکه در آنان استعداد و زمینه انجام گناهان پیش پا افتاده یا به اصطلاح معمولی وجود دارد . آنان معمولا گناهان صغیره را کوچک و معمولی می پندارند که همین امر سبب می شود نسبت به گناهان بزرگتر حریص شوند .
رسول الله علیه الصلاة و السلام می فرمایند : " افرادی از امتم را سراغ دارم که روز قیامت با نیکی هایی به پهنه کوهها حاضر می شوند و الله اعمالشان را چون گردوغباری پراکنده می کند "
ثوبان رضی الله عنه عرض کرد : ویژگی های آنها را برایمان بیان کنید تا ناخواسته از آنان نشویم . رسول الله علیه الصلاة و السلام فرمودند :
" آنها برادران شما هستند و همچون شما شب ها قیام می کنند اما در خلوت و تنهایی به محارم الهی توهین می کنند و مرتکب حرام می شوند "
ابن مسعود رضی الله عنه فرموده اند : " مومن گناهش را چنان بزرگ می بیند که گویا زیر کوهی قرار گرفته است و از این می ترسد که زیر کوه هلاک شود اما شخص فاجر گناهش را چون مگسی می پندارد که بر بینیش می نشیند و او با دستش مگس را فراری می دهد .
15-کسی که نسبت به مسایل مسلمانان بیخیال باشد این شخص قطعا دچار بیماری ضعف ایمان شده است . رسول الله علیه الصلاة و السلام می فرمایند : " میان دو نفر که به خاطر الله یا اسلام با هم دوستی می کنند اولین گناه و بزهکاری که یکی از آنها انجام می دهد فاصله ای است که بین آن دو می اندازد "
16-ضعف ایمان سبب می شود انسان در جهت خدمت دین , گستراندن باورها و ارزش های دینی نکوشد . این در حالی است که اصحاب رسول الله علیه الصلاة و السلام بلافاصله بعد از پذیرش اسلام احساس مسئولیت می کردند . به طور مثال طفیل بن عمرو (رضی الله عنه) بعد از پذیرش اسلام بلافاصله به میان قوم و قبیله اش رهسپار شد تا آنان را به سوی الله بزرگ فرا خواند و دریافت که با پذیرش اسلام , مسئولیت هایی زیاد رو به روی اوست .
سراسیمگی , ترس و بی صبری هنگام بروز مشکل یا مصیبت نشانه ضعف ایمان است . ضعف ایمان سبب می شود انسان در شداید و بلا توازنش را از دست بدهد بگونه ای که اندامش بلرزد , عرق کند , استرس داشته باشد . و با شوق کار نمی کند و الله را فراموش می کند . قطعا همه اینها به سبب ضعف ایمان است زیرا شخصی که محکم و استوار باشد در رویارویی با مشکلات و بلایای بزرگ توان و طاقت دارد .
17-این یکی از نشانه هایی است که سبب سخت شدن دل می گردد .
رسول الله علیه الصلاة و السلام می فرماید : " هیچ قومی پس از هدایتی که بر آن بودند گمراه نشدند مگر به سبب آنکه بحث و جدل در آنان زیاد شد "
بحثی که هدف درستی در آن دنبال نشود سبب دوری انسان از راه راست و درست می شود . امروزه متاسفانه بحث های بی مورد بین مردم زیاد شده است بحث هایی که بدون دانش درست , استدلال درست , رهنمودهای دینی و روشنگر صورت می گیرد .
برای ترک اینگونه بحث ها کافی است که به همین حدیث توجه کنیم :
رسول الله علیه الصلاة و السلام می فرمایند : " من ضمانت می کنم خانه ای از خانه های بهشت را برای هر کس که رها کند جدال و مباحثه را , هر چند که حق با او باشد "
18-یکی دیگر از نشانه های سست ایمانی : در این حالت شیوه سخن گفتن انسان صرفا عقلانی می گردد و در آن هیچ نشانه ای از ایمان و ارزش های دینی دیده نمی شود . شخص ضعیف الایمان و خردگرا همواره به گونه ای سخن می گوید که در سخنانش اثری از کلام الله و فرموده های پیامبر علیه الصلاة و السلام یافت نمی شود و بر این اساس اگر نتواند چیزی از دین را به اثبات برساند سریعا جبهه می گیرد و شاید مرتد هم شود .
19-دل اینگونه افراد آنگونه به دنیا وابسته می گردد که اگر از خوشی ها و بهره های دنیوی از قبیل مال , پست و مقام , مسکن , زن و زیب یا سلامتی و ... چیزی را از دست بدهد آزرده و غمگین می شود و از آنجا که همانند سایر مردم به آنچه که می خواهد دست نمی یابد خودش را بینوا وضرر دیده می انگارد این شخص با دیدن برادر مسلمانش که در امور دنیوی از او پیش افتاده به رنج و آزردگی بیشتری می افتد و حتی بر او حسد می ورزد و آرزو می کند نعمت های برادر مسلمانش نابود و زایل گردد . قطعا این حالت با ایمان سازگاری ندارد .
20-شخص سست ایمان به ظاهر و تجملات اهمیت بیشتری می دهد و هموراه سعی می کند با شیک پوشی و لباس های گران قیمت خود را از دیگران جدا نماید و فخر فروشی کند . چنین شخصی توجهی به نیاز برادر مسلمانش ندارد و بیشتر غرق خود و خودآرایی خود می باشد . رسول الله علیه الصلاة و السلام زمانیکه معاذ بن جبل را به یمن فرستاد چنین وصیت کرد : " از خوشگذرانی بپرهیز که بندگان نیک خدا خوشگذارن نیستند ( و زندگی را در ناز و نعمت به سر نمی کنند ) "
والله تعالی اعلم