سوم: نفاس (وضع حمل)

الف- تعریف و مدت آن:

نفاس: عبارت از خونی است که از زهدان زن هنگام تولد و یا بعد از آن بیرون می‌آید. این خون در اصل باقی مانده خونی است که در زهدان زن در دوره حاملگی مانده است. پس هنگامی که زن زایمان کرد، این خون باقی مانده به تدریج از زهدان او خارج می‌شود. همچنین خونی که قبل از زایمان و به همراه شروع نشانه‌های زایمان از زن خارج می‌گردد، همگی نفاس یا همان خون ولادت است. فقها مدت آن را به دو یا سه روز قبل از زایمان مقید کرده‌اند. غالباً با شروع درد زایمان و تولد نوزاد شروع می‌شود.

آنچه که در مورد خون زایمان معتبر است، تولد و شکل‌گیری آن چیزی است که در آن خلقت انسان آشکار می‌شود، کم‌ترین مدتی که در آن خلقت انسان در رحم مادر شکل می‌گیرد، هشتاد و یک روز است. و غالباً سه ماه تمام است. هرگاه قبل از این مدت چیزی از زن خارج شود و توأم با خونریزی باشد، زن نباید آن خون را به عنوان خون وضع حمل به حساب آورد. لذا به خاطر این سقط جنین نباید نماز و روزه‌اش را ترک کند، زیرا این خون فاسد و خونریزی معمولی است، و حکم آن همانند حکم استحاضه است

بیشترین مدت نفاس چهل روز است، از لحظه تولد بچه و یا قبل از زایمان به مدت دو یا سه روز شروع می‌شود، به دلیل حدیث ام‌سلمه:

«كَانَتِ النُّفَسَاءُ تَجْلِسُ عَلَى عَهْدِ رَسُولِ اللَّهِ ج أَرْبَعِينَ يَوْمًا»

«در عصر رسول الله زن زائو به مدت چهل روز صبر می‌کرد».

و بر این مدت چهل روز، همه اهل علم اجماع کرده‌اند، چنانچه ترمذی و سایر محدثین آن را روایت کرده‌اند. زن زائو هر زمان قبل از چهل روز پاک شد به این صورت که خون وی قطع گشت، غسل می‌کند و نمازش را می‌خواند، زیرا برای حداقل نفاس هیچ وقت مشخصی نیست.

هرگاه چهل روز تمام شد ولی خون قطع نگشت، اگر این مدت مصادف با دوره حیض وی بود، پس آن را دوره حیض به حساب می‌آورد، ولی اگر دوره حیض وی نبود و خون ادامه پیدا کرد، آن را استحاضه می‌شمارد، بنابراین نماز و روزه‌اش را ترک نمی‌کند. هرگاه از مدت چهل روز گذشت و خون ادامه پیدا نکرد و مصادف با عادت وی نبود، اینجا مورد اختلاف است.

احکام متعلق به نفاس (وضع حمل):

احکام ولادت همانند احکام عادت ماهانه به شرح زیر می‌باشد:

نزدیکی و جماع با زن زائو حرام است، همچنان که با زن حائض حرام بود. ولی دیگر لذت‌جویی و کامجویی مباح است.

بر زن زائو روزه گرفتن، نماز خواندن و طواف خانه خدا همانند زن حائض حرام است.

بر زن زائو دست زدن به قرآن و خواندن قرآن اگر خوف فراموش کردن حفظ آن نباشد، همانند زن حائض حرام است.

بر زن زائو قضای روزه واجب که به خاطر وضع حمل ترک کرده است، همانند حائض واجب است.

بر زن زائو واجب است همانند زن حائض در پایان مدت نفاس غسل نماید.

فایده:

هرگاه قبل از چهل روز خون زن زائو قطع شد و وی غسل کرد و نماز و روزه‌اش را بجا آورد، آنگاه دوباره خونریزی کرد- قول صحیح این است که آن خون چون قبل از چهل روز بوده است، پس خون نفاس است و به عنوان دوره وضع حمل صبر می‌کند. البته آن روزهایی را که در این پاکی وسط چهل روزه گرفته است، صحیح بوده و آن‌ها قضا ندارند. برای دانستن این قول به کتاب‌های مجموعه فتاوی شیخ محمد بن ابراهیم (2/102) و فتاوای جناب شیخ عبدالعزیز بن باز که در مجله [الدعوة: 1/44] چاپ شده بود، و حاشیه ابن قاسم بر [شرح الزاد: 1/405] و کتاب [«رساله‌ای در مورد خون طبیعی زنان» ص 55 و 56 و فتاواي السعدية: ص 137]، نگاه کنید.

خوردن قرص‌ها:

اگر خوردن قرص جهت جلوگیری و یا به تأخیر انداختن عادت ماهنه ضرر جسمی نداشته باشد، برای زن جایز است. بنابراین اگر زنی قرص خورد و عادت ماهانه او قطع شد، پس باید روزه خود را بگیرد و نمازش را بخواند و طواف خانه خدا را انجام دهد. و همه این عبادت‌ها همانند سایر زنان پاکیزه از وی درست و مقبول است.

والله تعالی اعلم