الاعتصام
نکته‌ای در مورد حکم زرد و کدر بودن:
زرد رنگ: چیزی شبیه به چرک زخم که بالای آن به رنگ زرد است، و کدر چیزی شبیه به رنگ آب گل آلود. هرگاه مایعی‌ای به رنگ زرد و یا کدر در دوره عادت ماهانه از زن خارج شد، آن دو را خون قاعدگی به حساب می‌آورد و همه آن احکامی که در مورد زن حائض گفته شد، در مورد چنین زنی نیز صادق است. ولی اگر مایعی زرد رنگ و یا کدری در غیر از دوره قاعدگی از فرج زنی خارج شد، آنها چیزی به عنوان حیض به حساب نمی‌آیند. و زن باید خودش را پاک بداند. به دلیل حدیث ام عطیه که گفته‌اند: «ما مایع زرد رنگ و کدر را پس از پاک شدن از عادت ماهانه چیزی به حساب نمی‌آوریم». این حدیث را ابوداود به این شکل روایت کرده است و در روایت امام بخاری لفظ «پس از پاک شدن» نیامده است. این سخن ام عطیه در دیدگاه محدثان همانند حدیث مرفوع است. زیرا این سخن گرچه کلام رسول الله نیست، ولی تقریر آن حضرت می‌باشد، و مفهوم مخالف این حدیث آن است که رنگ زرد و کدر قبل از پاک شدن از عادت ماهانه، خون حیض به حساب می‌آید، و زن حائض است و همان احکام حائض را دارد.
نکته دوم: س: یک زن چگونه می‌تواند انتها و پایان دوره عادت ماهانه خود را تشخیص دهد؟
این امر با قطع شدن خون شناخته می‌شود، قطع خون هم دو نشانه دارد:
نشانه اول: خروج مایع سفید رنگ به دنبال قطع شدن خون که شبیه به آب آلوده به گچ (و یا سفیدۀ تخم مرغ) است، و گاهی اوقات رنگش سفید نیست، و گاهی اوقات هم به اختلاف احوال زنان رنگش تغییر پیدا می‌کند.
نشانه دوم: خشک بودن، به این صورت که زن تکه پارچه و یا مقداری پنبه را در فرج خود می‌کند و سپس آن را بیرون می‌آورد و نگاه می‌کند که پارچه خشک بوده و چیزی روی آن نیست. و آلوده به خون و مایع زرد رنگ و یا کدر نیست.
آنچه که پس از پایان عادت ماهانه بر زن حائض لازم است:
بر زن حائض واجب است که پس از پایان عادت ماهانه غسل کند، به این صورت که به وسیله آب تمام بدنش را به نیت پاک شدن از حیض بشوید. به دلیل حدیث رسول : «فَإِذَا أَقْبَلَتْ حَيْضَتُكِ فَدَعِى الصَّلاَةَ وَإِذَا أَدْبَرَتْ فَاغْسِلِى وصَلِّى»
«هرگاه دوره عادت ماهانه تو فرا رسد، نماز را کنار بگذار، و وقتی آن دوره تمام شد و پشت کرد، غسل کن و نماز بخوان».
روش غسل: اول نیت رفع حدث و یا نیت طهارت برای نماز و همانند این را بکند. آنگاه «بسم الله» بگوید، سپس بر تمام بدنش آب بریزد و زیر موها را خیس کند، اگر موهای خود را به صورت گیسو بافته است، واجب نیست آن را باز کند، بلکه فقط آن را با آب خیس می‌کند.
ملاحظه مهم:
اگر زن حائض یا زن نفساء قبل از غروب آفتاب پاک شد، خواندن نماز ظهر و عصر همان روز بر وی واجب است. همچنین اگر زنی در شب قبل از طلوع فجر پاک شود، خواندن نماز مغرب و عشاء همان شب بر وی واجب است. زیرا وقت نماز دوم در حالت‌های معذور وقت نماز اول نیز است.
شیخ الإسلام ابن تیمیه/ در [فتاوی: 22/434] گفته است: نظر جمهور علماء -همانند امام مالک و شافعی و احمد- بر این است که اگر در پایان روز زن حائض پاک شود، نماز ظهر و عصر را باید بخواند، و اگر در آخر شب پاک شود، نماز مغرب و عشاء را باید بخواند، چنانچه این نظر از عبدالرحمن بن عوف و ابوهریره و عبدالله بن عباسب نقل شده است. زیرا در حالت‌های معذور، این وقت بین دو نماز مشترک است. بنابراین اگر در پایان روز پاک شود، وقت ظهر هنوز باقی است، پس قبل از نماز عصر، نماز ظهر را می‌خواند، و هرگاه در پایان شب پاک شود، پس وقت نماز مغرب در زمان معذوریت باقی است، پس ابتدا نماز مغرب را قبل از نماز عشاء جا می‌آورد.
اگر وقت نمازی فرا رسید، سپس زن قبل از این که نماز همان وقت را بخواند، حیض شد و یا بچه‌دار شد، قول راحج این است قضای آن نماز که اول وقت آن را زن درک کرده ولی فرصت ادای نماز را پیدا نکرده است به سبب حیض شدن و یا ولادت بر او اوجب نیست.
شیخ الإسلام ابن تیمیه/ در [مجموع الفتاوی: 23/335] در مورد این مسئله می‌گوید: آنچه که دلیلش روشن‌تر است، مذهب ابوحنیفه و مالک است: آنان چیزی را بر زن واجب نمی‌کنند، زیرا قضا با امر جدید واجب می‌شود، و چون در اینجا امری وجود ندارد، پس قضا را واجب نمی‌کند، و همچنین این زن بدون کوتاهی و تقصیری خواندن نمازش را به تأخیر انداخته است، و قصد و هدفی نداشته است. اما شخص به خواب مانده و یا فراموش کرده -گرچه کوتاهی و تقصیری ندارد- آنچه که وی انجام می‌دهد به عنوان قضای نماز نیست. بلکه هر وقت که وی از خواب بیدار شد و یا فراموشکار هر وقت به یاد آورد، همان وقت، برای آنها وقت نماز است.