الاعتصام
(سوال) آیا این واقعیت دارد که بعد از وفات یکی از زوجین نکاح زن و شوهر از بین رفته و باهم حرام میشوند، اگر چنین است پس علت اینکه حضرت بی بی فاطمه به حضرت علی رض پیشنهاد دفن خود را در تاریکی شب نمود چی بود؟
(جواب) بر اساس رای حنفیه، زن هرگاه فوت کند ، از آن به بعد زن بر شوهرش نامحرم می گردد و لذا مرد نمی‌تواند جسد مرده همسرش را غسل دهد. اگر به جز شوهر کسی نباشد که او را غسل دهد، شوهر باید او را تیمّم دهد. ولی مفاهیم احادیث خلاف‌گفته آنان را اثبات می‌کند.
اما فقها اتفاق نظر دارند بر اینکه همسر می‌تواند شوهرش را غسل دهد. امام احمد و ابوداود و حاکم بصورت صحیح از حضرت عایشه روایت‌کرده‌اند: «اگرآنگونه‌که الان می‌دانم قبلا می‌دانستم،کسی به جز زنانش جسد پیامبر صلی الله علیه و سلم را پس از فوت غسل نمی‌داد».
درباره غسل دادن جسد زن از طرف همسرش اختلاف کرده‌اند، که جمهور فقها آن را جایز می‌دانند، زیرا روایت شده است‌که حضرت علی فاطمه دخت پیامبر و همسرش را غسل داد. دارقطنی و بیهقی آن را نقل‌کرده‌اند.
از عایشه روایت است : (لو کنت استقبلت من أمری ما استدبرت ما غسل النبی صلی الله علیه وسلم غیر نسائه) «اگر آنچه را الان می‌دانم قبلا می‌دانستم، پیامبر صلی الله علیه وسلم را کسی جز زنانش نمی‌شست». ابن ماجه
همچنین از عایشه(رضی الله عنها) روایت شده که گفت : (رجع إلی رسول الله صلی الله علیه وسلم من جنازة بالبقیع، و أنا أجد صداعا فی رأسی و أقول : وارأساه فقال : بل أنا و اراساه، ما ضرک لو مت قبلی فغسلتک و کفنتک ثم صلیت علیک و دفنتک) «پیامبر صلی الله علیه وسلم بعد از به خاک سپاری جنازه‌ای در بقیع، نزد من بازگشت، در حالی که سردرد شدیدی داشتم و می‌گفتم : وای سرم، پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمود : بلکه من «وای سرم». تو را چه زیان رسد اگر قبل از من بمیری، من تو را بشویم و کفن کنم و سپس بر تو نماز بخوانم و تو را به خاک بسپارم؟». ابن ماجه
بنابراین این رای حنفیه صحیح نیست و با فوت یکی از زوجین بر هم نامحرم نمی شوند.
اما ماجرای دفن شبانه ی فاطمه رضی الله عنها توسط شوهرش ربطی به این مسئله ندارد!
زیرا هم رسول الله صلی الله علیه وسلم در شب به خاک سپرده شدند و حضرت عایشه و ابوبکر و عثمان هم شبانه دفن شدند! در حدیث صحیح آمده که رسول الله صلی الله علیه وسلم مرتبآ به عیادت بیماری میرفتند، روزی خواستند به دیدن مریض بروند که مردم گفتند یا رسول الله آن شخص دیشب وفات یافت و شبانه دفنش کردیم.
فرمودند: چرا بمن خبر ندادید عرض کردند شب بود و هوا تاریک و ظلمانی، راضی به زحمت شما نشدیم!
پس مرده را در شب دفن کردن، (البته اگر حقوق مرده چیزی مثل نماز جنازه، یا غسل وغیره رعایت شود)، هیچ اشکال شرعی ندارد و یک کار عادی است!
بلکه گاهی اوقات بهتر است مرده در شب دفن شود چون در آن فوایدی است.
مثل راحت کردن مردم بزرگ و مهم، از یک وظیفه اجتماعی و کفایی.
و حدیث هم داریم که اکرام مرده، زود دفن کردن است پس هرچه زودتر بهتر.
و حدیث داریم که رسول الله فرمود مرده را زود دفن کنید چرا اگر خوب باشد زودتر به جایش برسد اگر بد باشد از شرش راحت شوید.
از سویی بودن جسد در خانه، چون جلوی چشم است، افراد خانه خصوصاً زن یا کودک را سخت می آزارد و درد آنها را دو چندان می کند پس همان به که زود تر از جلوی چشم زنان و کودکان دور شود.
والله اعلم