(سوال) چرا پیامبر صلی الله علیه وسلم در منزل خود دفن شدند درحالیکه پیامبران چیزی از خود برای وارثین نمی گذارند؟

(جواب) بر طبق حدیث صحیح پیامبر صلی الله علیه وسلم، انبیای الهی بعد از خود ارثی بجای نمی گذارند: قال رسول الله ‏ ‏صلی الله علیه وسلم ‏ (‏ما نورث ما ترکناه صدقة) صحیح مسلم

یعنی: رسول خدا صلی الله علیه وسلم فرمودند: ما انبیاء از خودمان ارث باقی نمیگذاریم و چیزی که از ما ماند جزء صدقات است.

«پس از وفات پیامبر صلی الله علیه وسلم مسلمانان درمورد محل دفن پیامبر دچار اختلاف گردیدند. برخی گفتند: در جایی که منبرش قرار دارد، دفن گردد و برخی گفتند: در بقیع و عده‌ای می‌گفتند: در مصلا دفن گردد ( الموطا، شماره 545 )؛ چنانکه عایشه و ابن عباس می‌گویند: هنگامی که پیامبر وفات یافت، مردم بعد از غسل و تکفین ایشان، در مورد محل دفنش اختلاف نمودند. آن گاه ابوبکر گفت: من حدیثی از پیامبر اکرم به یاد دارم که فرمود: (ما قبض نبی إلا دفن حیث یقبض). پیامبران در محلی که باید دفن شوند، می‌میرند. بنابراین، پیامبر را در همین جا که وفات یافته است، دفن نمایید.( صحیح السیرة النبویه، ص 727. ) گرچه صحت این حدیث، مورد اختلاف است، اما دفن پیامبر در محلی که وفات یافته بود، قطعی است.

ابن کثیر می‌گوید: به تواتر به اثبات رسیده است که پیامبر در زاویة غربی حجرة عایشه دفن گردیده است؛ سپس ابوبکر و آن گاه عمر نیز در کنار آن حضرت دفن گردیدند.» (سیره ی نبوی؛ دکتر محمد علی صلابی).

اما اینکه سوال کننده گفته اند : " آیا وقتی که ارث از خود به جا نمیگذارند پس ما میتوانیم بگوییم نعوذبالله پیامبر (صلی الله علیه وسلم) در زمین غصبی دفن گردیدند؟ چرا که این زمین ارث ایشان نبود."

ما متوجه این ایراد نمی شویم، و این امر چه رابطه ای با دفن پیامبر صلی الله علیه وسلم در حجره ی عایشه رضی الله عنها دارد؟

اگر منظور شما اینست که چون دیگر آن خانه متعلق به پیامبر صلی الله علیه وسلم نیست، و چون از تملک ایشان خارج شده لذا نمی بایست در آن مکان دفن می شدند، باید گفت:

اولا: بفرض که نظر شما درست باشد، باز ایرادی ندارد، زیرا پیامبر صلی الله علیه وسلم در مکانی دفن شدند که در زمان حیاتشان عایشه رضی الله عنها در آنجا اقامت داشتند، و عایشه رضی الله عنها با رضایت خویش حاضر شده تا این افتخار را بدست آورد و پیامبر صلی الله علیه وسلم در حجره ی ایشان دفن شوند، و ما می دانیم که اگر مالک راضی باشد، دیگر گناهی بر دیگران نیست. چون بفرض شما اگر بعد از وفات پیامبر صلی الله علیه وسلم آن خانه به کسی دیگر تعلق داشت، باز چون مالک موافق دفن بوده اند، این به معنای رضایت است و در حکم غصب نیست.

دوما: باید منظور از غصب را دانست، غصب یعنی گرفتن حق دیگران به ناحق.

ولی آیا پیامبر صلی الله علیه وسلم بعد از وفاتشان می تواند جایی را غصب کند؟! چگونه شخص مرده توانایی غصب زمین را دارد؟ و اگر کسانی پیامبر صلی الله علیه وسلم را به زور و ناحق در آن خانه – که دیگر از تملک پیامبر صلی الله علیه وسلم خارج شده بود- دفن کردند، آنها باید گناهکار شوند نه شخص متوفی. (که البته کسی گناهکار نیست، چون بالاخره همگی بر دفن پیامبر صلی الله علیه وسلم در آن مکان توافق و رضایت پیدا کردند).

از طرفی اگر پیامبر صلی الله علیه وسلم در آن حجره دفن شدند با رضایت مالک بوده و چون رضایت مالک وجود داشته پس این امر ناحق نیست، بلکه حق است.

سوما: فرض کنیم که پیامبران بعد از خود ارث می گذارند، با این وجود هم دیگر اموال بجای مانده به متوفی تعلق نمی گیرد، بلکه هرآنچه که از خود بجای می گذارد به تملک وارثان در می آید، یعنی در هر حال – چه انبیا ارث بگذارند و چه نگذارند- باز مالک آنچه از آنها بجای می ماند نخواهند بود و بلکه مالک جدیدی پیدا می کنند که همان وارثان هستند، ولی البته ماترک انبیاء به وارثان نمی رسد، بلکه به بیت المال تعلق می گیرد.

ولی خانه ای که پیامبر صلی الله علیه وسلم در آنجا دفن شد با موافقت صحابه روی داد، و در ضمن آنجا در زمان حیات پیامبر صلی الله علیه وسلم در تملک عایشه رضی الله عنها بود و بعد از وفات پیامبر صلی الله علیه وسلم نیز در همان حجره ی خود به زندگی ادامه دادند.

والله اعلم