اینکه بسیاری از مردم بدی را انجام می‌دهند باعث نمی‌شود آن بدی تبدیل به نیکی شود. همینطور ترک حق از سوی مردم، آن را به باطل تبدیل نمی‌کند. حق، حق است حتی اگر مردم آن را ترک گویند، و باطل، باطل است حتی اگر عده ی کثیری از مردم آن را انجام دهند.

.........................................

قلب، سخت می‌گردد و جز با یاد الله نرم نمی‌شود، و تنگ می‌شود و جز با یاد الله آرام نمی‌یابد. در حدیث آمده که: «گاه بر قلبم پوشش می‌افتد و من در روز صد بار از الله آمرزش می‌خواهم» [مسلم].

.........................................

عجله و صبر یکجا نمی‌شوند؛ با صبر اهداف انسان محقق می‌شود، اما با عجله همت او پیش از رسیدن به هدف، از بین می‌رود.

.........................................

قلب نیز مانند نماز، قبله‌ای دارد. مخلص آن است که دعایش رو به آسمان باشد.

.........................................

کسی جماعت مسلمانان را ترک نمی‌کند مگر از روی جهل یا تکبر، تا انگشت‌نما شود و مردم او را ببینند. خداوند متعال تفرقه را نکوهش کرده سپس فرموده است:

{وَلاَ تَكُونُواْ كَالَّذِينَ خَرَجُواْ مِن دِيَارِهِم بَطَرًا وَرِئَاء النَّاسِ...} [انفال/47]

«و مانند کسانی نباشید که مغرورانه و خودستایانه و برای خودنمایی در برابر مردم از سرزمین خود بیرون آمدند...»

.........................................

یکی از نشانه‌های نفاق، اظهار غیرت در قضایای مربوط به غیر مسلمانان و اهمیت ندادن به قضایای مسلمانان است:

{أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ تَوَلَّوْا قَوْمًا غَضِبَ اللَّهُ عَلَيْهِم مَّا هُم مِّنكُمْ وَلَا مِنْهُمْ...} [مجادله/14]

«آیا ندیده‌ای کسانی را که قومی را که مورد خشم الله هستند به دوستی گرفته‌اند؟ آنان نه از شمایند و نه از ایشان...».

.........................................

از جمله اسباب فتنه، ترک یاری مظلوم و یاری نکردن او در هنگام نیاز است. خداوند امر به یاری مظلوم نموده سپس می‌فرماید:

{...إِلاَّ تَفْعَلُوهُ تَكُن فِتْنَةٌ فِي الأَرْضِ وَفَسَادٌ كَبِيرٌ} [انفال/73]

«...اگر چنین نکنید در زمین فتنه و فسادی بزرگ پدید خواهد آمد».

.........................................

اینکه مرتکب گناه شوی و امید به عفو خداوند داشته باشی بهتر از آن است که گناه کنی و با جستجوی کسی که آن را حلال می‌داند از آن بگریزی:

{وَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّنِ افْتَرَى عَلَى اللّهِ كَذِبًا أَوْ كَذَّبَ بِآيَاتِهِ إِنَّهُ لاَ يُفْلِحُ الظَّالِمُونَ} [انعام/21]

«و کیست ستمکارتر از آن کس که بر الله دروغ بسته یا آیات او را تکذیب نموده؟ بی‌تردید ستمکاران رستگار نمی‌شوند».

.........................................

اسلام ردایی است که به زمین نمی‌افتد؛ اگر گروهی آن را از دوش خود بیندازند، خداوند آن را بر کسانی دیگر خواهد پوشاند:

{... فَإِن يَكْفُرْ بِهَا هَؤُلاء فَقَدْ وَكَّلْنَا بِهَا قَوْمًا لَّيْسُواْ بِهَا بِكَافِرِينَ} [انعام/89]

«... و اگر اینان به آن کفر ورزند بی‌گمان گروهی [دیگر] را بر آن گماریم که به آن کافر نباشند».

.........................................

به اکمال رسیدن دین توسط خداوند با رضایت و خشنودی کفار و تنها با تسامح و تقارب نیست. بلکه ناگزیر با اکراه و ناخشنودی آنان مواجه خواهد شد:

{...وَيَأْبَى اللّهُ إِلاَّ أَن يُتِمَّ نُورَهُ وَلَوْ كَرِهَ الْكَافِرُونَ} [توبه/32]

«...ولی الله جز این نمی‌خواهد که نور خود را کامل کند هرچند کافران را خوش نیاید».

.........................................

بسیاری از مسلمانان تفاوت نرمخویی و ذلت را نمی‌دانند، چنانکه بسیاری از آنان میان قدرت یافتن بر دشمن و تجاوز و ستمگری در حق آنان تفاوت نمی‌گذارند.