الاعتصام
مستحب است که در سحری خرما خورده شود و این سنتی است که بسیاری از آن غفلت میکنند و گمان میکنند خرما فقط در افطار سنت است. در حدیث آمده که رسول الله ـ صلی الله علیه وسلم ـ فرمود: «بهترین سحریِ مومن، خرما است» [صحیح ابوداوود/ 2345].
.........................................
دست کشیدن از یاری مسلمانان در غزه، به منزلهٔ مشارکت در ستم و تجاوزگری [رژیم یهودی] است. بدتر از آن یاری رساندن به دشمن در محاصرهٔ آنان است که این به منزلهٔ دوستی با یهودیان است. خداوندا اهل غزه را یاری رسان و کسانی را که قادر به یاری رساندن آنان بودند اما به آنان هیچ کمکی نکردند بی یار و یاور بگردان.
.........................................
بیشترین عباداتی که نیاز به صبر دارند نماز و روزه و جهاد است. روزه را صبر نامیدهاند:
{يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ اسْتَعِينُواْ بِالصَّبْرِ وَالصَّلاَةِ...} [بقره/153]
«ای کسانی که ایمان آوردهاید، از صبر و نماز یاری جویید...» [گروهی از مفسران از جمله مجاهد، صبر را به روزه تفسیر کردهاند].
دربارهٔ نماز خداوند متعال میفرماید:
{وَأْمُرْ أَهْلَكَ بِالصَّلَاةِ وَاصْطَبِرْ عَلَيْهَا...} [طه/132]
«و خانوادهٔ خود را به نماز امر کن و خود بر آن صبور باش...»
و دربارهٔ جهاد میفرماید:
{يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ اصْبِرُواْ وَصَابِرُواْ وَرَابِطُواْ ...} [آل عمران/200]
«ای کسانی که ایمان آوردهاید، صبر کنید و ایستادگی ورزید و مرزها را نگهبانی کنید...».
.........................................
خداوند لعنت خود و لعنت همهٔ نفرین کنندگان را تنها شایستهٔ عالمی دانسته که حق را کتمان میکند:
{إِنَّ الَّذِينَ يَكْتُمُونَ مَا أَنزَلْنَا مِنَ الْبَيِّنَاتِ وَالْهُدَى مِن بَعْدِ مَا بَيَّنَّاهُ لِلنَّاسِ فِي الْكِتَابِ أُولَئِكَ يَلعَنُهُمُ اللّهُ وَيَلْعَنُهُمُ اللَّاعِنُونَ} [بقره/159]
«کسانی که نشانههای روشن و رهنمودهای ما را پس از آنکه آن را برای مردم در کتاب [خود] تبیین نمودیم کتمان میکنند، آنان را الله لعنت میکنند و نفرین کنندگان [نیز] لعنت میکنند».
.........................................
وقتی خداوند ستمگری را مجازات میکند، هر ستمدیدهای فکر میکند ستمی که در حق او کرده عامل مجازات آن ستمگر است. اما در واقع خداوند برای ستمگران حدی قرار داده که با آخرین ستمشان کامل میشود، حتی اگر کوچکترینِ آن باشد:
{فَلَا تَعْجَلْ عَلَيْهِمْ إِنَّمَا نَعُدُّ لَهُمْ عَدًّا} [مریم/84]
«پس بر آنان شتاب میاور. ما [تمام اعمال بد آنان را] برایشان در شمار میآوریم».
.........................................
خداوند به کسانی که دین او را یاری دادهاند، وعدهٔ یاری و پیروزی داده است. اما مردم تنها قسمتهایی از دین را که با امیال و خواستههایشان موافق است یاری میدهند، سپس از عدم یاری خداوند شکایت میکنند! این دسته از مردم تنها خواستههای خود را یاری میکنند نه حق را.
.........................................
برای روزهدار مزه کردن غذا بدون زیر بردن آن جایز است و گروهی از سلف آن را جایز دانستهاند. ابن عباس ـ رضی الله عنه ـ مزه کردن غذا را برای خریدن آن جایز میدانست و حسن بصری ـ رحمه الله ـ در حالی که روزه بود گردو را برای نوهٔ خود با دندان خرد میکرد.
.........................................
برای روزهدار شایسته است سحری را ترک نکند، حتی اگر چیز کمی بخورد. در حدیث آمده که: «خوردن سحری برکت است، پس آن را ترک نکنید حتی اگر کسی از شما [برای سحری] تنها جرعهای آب بنوشد...» [صحیح الجامع/3683].
.........................................
ظاهر ادلهای که در سنت آمده نشانگر برتری سحری بر افطاری است، زیرا نصوصی که دربارهٔ افطار آمده دربارهٔ زود خوردن آن است، اما نصوصی که دربارهٔ سحری آمده بیشتر دربارهٔ تشویق به خوردن سحری است. اهمیتی که مردم به خوردن افطار میدهند و بیتوجهی آنان به سحری نشان دهندهٔ عدم شناخت آنان به برتری عبادتی بر عبادت دیگر است. شایسته است به هر دو توجه شود و توجه به سحری مهمتر است.
.........................................
اشکالی ندارد برای به دست آوردن دل کسی و از روی محبت، به وی بگویی که برایش دعا خواهی کرد:
{قَالَ سَلَامٌ عَلَيْكَ سَأَسْتَغْفِرُ لَكَ رَبِّي إِنَّهُ كَانَ بِي حَفِيًّا} [مریم/47]
«[ابراهیم] گفت: سلام بر تو باد. برایت از پروردگارم آمرزش میخواهم زیرا او همواره نسبت به من پرمهر بوده است».
.........................................
اگر در خانوادهای پدر و برادران اهل صلاح باشند، بسیار کم پیش میآید که دختر راه انحراف را در پیش گیرد:
{يَا أُخْتَ هَارُونَ مَا كَانَ أَبُوكِ امْرَأَ سَوْءٍ وَمَا كَانَتْ أُمُّكِ بَغِيًّا} [مریم/28]
«[گفتند:] ای خواهر هارون! پدر مرد بدی نبود و مادرت [نیز] بدکاره نبود».
زیرا آنان الگوی وی در نیکی و بدی هستند.