الاعتصام
منافق کسی را که به او چیزی دهد ستایش میکند، حتی اگر به ناحق باشد، و کسی که چیزی را از او باز دارد نکوهش میکند، حتی اگر به حق باشد:
{وَمِنْهُم مَّن يَلْمِزُكَ فِي الصَّدَقَاتِ فَإِنْ أُعْطُواْ مِنْهَا رَضُواْ وَإِن لَّمْ يُعْطَوْاْ مِنهَا إِذَا هُمْ يَسْخَطُونَ} [توبه/58]
«و برخی از آنان در [تقسیم] صدقات بر تو خرده میگیرند؛ پس اگر از آن [اموال] به ایشان داده شود راضی میشوند و اگر از آن به ایشان داده نشود بناگاه به خشم میآیند».
.........................................
ترس، باعث پیرویِ دیگران نمیشود و تنها «نفاق» و دو رویی را به جود میآورد، و هر گاه عنصر ترس از میان برود دشمنیها نمایان میشود. صادق کسی است که تو را هنگام قدرت نصیحت کند و هنگام ضعف دستت را بگیرد.
.........................................
عبادت پنهانی بهتر از عبادت علنی است. به همین سبب نماز وتر که تنها یک رکعت است بهترین نماز نافله است، زیرا پایانِ نماز شب و مخفیترین بخش آن است، و هر چه دیرتر خوانده شود بهتر است.
.........................................
درون، ترازوی بیرون است؛ بنابراین هرکه درون خود را اصلاح کند عمل ظاهرش نیز اصلاح میشود و هرکه درونش فاسد باشد هیچ خیری از او برنمیآید مگر از روی نفاق.
.........................................
حسود بیش از آنکه به طرف مقابل زیان بزند به او سود میرساند، و با بدگویی از او باعث مشهور شدنش میشود؛ در نتیجه مردم [از روی کنجکاوی] در پی او میافتند و جز نیکی از او نمیبینند. بیشترِ عرب، پیامبر ـ صلی الله علیه وسلم ـ را از تبلیغات منفی قریش شناختند و در جستجوی او برآمدند و پیرو او شدند.
.........................................
هر کسی اجازه دارد نظر خود را بگوید، اما هنگامی که حکم خداوند به میان آمد کسی نظری ندارد، چرا که خداوند به پیامبر خود امر نموده تا بر اساس آنچه خداوند به او نمایان ساخته حکم کند نه بر اساس رای و نظر خودش:
{...لِتَحْكُمَ بَيْنَ النَّاسِ بِمَا أَرَاكَ اللّهُ...} [نساء/105]
«... تا میان مردم بر اساس آنچه الله به تو نمایان ساخته حکم نمایی...».
.........................................
کسی که کنار حدود خداوند متوقف نمیشود به حد و حدود تو نیز توجهی نخواهد کرد، بنابراین خود را از کسی که ترس الله ندارد در امان مدان.
.........................................
علما امت را از درون حفظ میکنند و مجاهدان از بیرون. اگر حامیان امت همدیگر را نادیده بگیرند دشمن به امت نفوذ کرده و میان آنان کینه و دشمنی به وجود میآورد.
.........................................
ممنوعیتهایی که مادهگرایان برای ایجاد نظم در زندگی مردم قرار دادهاند بارها بیش از چیزهایی است که خداوند برای صلاح دین و دنیا حرام کرده است. این همه ممنوعیت را تمدن مینامند و چند حرامِ اندک را تندروی و سختگیری.
.........................................
اگر باطل را بدون هیچ تزئین و زیباسازی به عقل مردم عرضه کنند هیچکس آن را نمیپذیرد، اما [مشکل این است که] آن را ( با اندکی حقیقت ) آرایش میکنند تا مورد قبول واقع شود.
{ وَكَذَلِكَ جَعَلْنَا لِكُلِّ نِبِيٍّ عَدُوًّا شَيَاطِينَ الإِنسِ وَالْجِنِّ يُوحِي بَعْضُهُمْ إِلَى بَعْضٍ زُخْرُفَ الْقَوْلِ غُرُورًا...} [انعام/112]
«بدینگونه برای هر پیامبری دشمنی از شیطانهای انس و جن بر گماشتیم؛ بعضی از آنها به بعضی برای فریب [یکدیگر] سخنان آراسته القا میکنند...».
.........................................
عائشه ـ رضی الله عنها ـ به سبب حیای بسیاری که داشت از اینکه مردم در قیامت لخت محشور میشوند تعجب کرد؛ اما امروزه کسانی دربارهٔ حوران بهشت میپرسند که آیا به کسانی جز همسران خود نیز توجه میکنند؟ همه آخرت را با دنیای خودشان مقایسه میکنند!