الاعتصام
از بزرگترین عوامل ثبات و پایداری انسان و صبر در برابر آزار مردم و سخنان آنان، ادای نماز در وقت آن است:
{فَاصْبِرْ عَلَى مَا يَقُولُونَ وَسَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ قَبْلَ طُلُوعِ الشَّمْسِ وَقَبْلَ الْغُرُوبِ} [ق/39]
«پس بر آنچه می‌گویند صبر کن و پیش از طلوع خورشید و پیش از غروب به حمد پروردگارت تسبیح گوی».
...........................................
حکم بر اساس آنچه خداوند نازل نموده را به بهانهٔ عدم مناسبت با این دوران ترک می‌کنند، سپس عیسی بن مریم پس از آن‌ها می‌آید و جز به شرع خداوند حکم نمی‌کند. اشکال در دوران نیست، مشکل در حاکمانِ آن دوران است.
...........................................
انسان هنگامی که اجلِ خود را نزدیک می‌بیند به تدریج برخی از افکار و خواسته‌های خود را رها می‌کند؛ درست است که اجل ربطی به درستیِ اندیشه ندارد، اما با نزدیک شدن آن هوای نفس می‌میرد و اندیشه‌های وابسته به آن نیز از بین می‌روند.
...........................................
جدا کردن دین از زندگی و داد و ستدها سنتی جاهلی و قدیمی است:
{...قَالُواْ يَا شُعَيْبُ أَصَلاَتُكَ تَأْمُرُكَ أَن نَّتْرُكَ مَا يَعْبُدُ آبَاؤُنَا أَوْ أَن نَّفْعَلَ فِي أَمْوَالِنَا مَا نَشَاء} [هود/87]
«...گفتند: ای شعیب! آیا نمازت به تو دستور می‌دهد آنچه را پدران ما عبادت می‌کردند ترک نماییم یا در اموال خود آنطور که می‌خواهیم تصرف نکنیم؟»
...........................................
خودِ فرعون جادوگران را یکی یکی از شهرهای گوناگون یکجا جمع کرد تا موسی را شکست دهد، اما همینکه با او مخالفت کردند همه را «گروهکی توطئه‌گر» به رهبری موسی دانست!
{...إِنَّهُ لَكَبِيرُكُمُ الَّذِي عَلَّمَكُمُ السِّحْرَ...} [طه/71]
«... بی‌شک او سرکردهٔ شماست که جادوگری را به شما یاد داده!...»
...........................................
کسی که دست از یاری مظلوم بکشد شریک ظالم است، زیرا بیشتر ستمگران اگر سکوت مردم نبود ستم نمی‌کردند.
...........................................
نزدیک‌ترین کسان به رحمت الله کسانی هستند که بیشتر استغفار می‌کنند و به سوی او باز می‌گردند:
{...لَوْلَا تَسْتَغْفِرُونَ اللَّهَ لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ} [نمل/46]
«... چرا از الله آمرزش نمی‌خواهید؛ امید است که مورد رحمت قرار گیرید».
...........................................
خداوند از روی رحمتِ خود برخی از بندگانش را دچار بلا و مصیبت می‌کند؛ زیرا می‌داند اگر او را عافیت دهد طغیان خواهد ورزید:
{وَلَوْ رَحِمْنَاهُمْ وَكَشَفْنَا مَا بِهِم مِّن ضُرٍّ لَّلَجُّوا فِي طُغْيَانِهِمْ يَعْمَهُونَ} [مومنون/75]
«و اگر آنان را ببخشاییم و زیانی را که به آنان وارد آمده از بین ببریم، در طغیان خود کوردلانه اصرار می‌ورزند».
...........................................
خداوند امت را با «مصلحان» حفظ می‌کند نه با «صالحان». الله متعال می‌فرماید:
{وَمَا كَانَ رَبُّكَ لِيُهْلِكَ الْقُرَى بِظُلْمٍ وَأَهْلُهَا مُصْلِحُونَ} [هود/117]
«و پروردگار تو [هرگز] بر آن نبوده که شهرهایی را که مردم آن اصلاح‌گرند به ستم هلاک سازد».
...........................................
محافظت بر نماز و امر کردن خانواده به آن از اسباب روزی و یاری است:
{وَأْمُرْ أَهْلَكَ بِالصَّلَاةِ وَاصْطَبِرْ عَلَيْهَا لَا نَسْأَلُكَ رِزْقًا نَّحْنُ نَرْزُقُكَ وَالْعَاقِبَةُ لِلتَّقْوَى} [طه/132]
«و خانوادهٔ خود را به نماز امر کن و بر آن شکیبا باش. ما از تو روزی نمی‌خواهیم [بلکه] خود به تو روزی می‌دهیم و فرجام [نیک] برای پرهیزگاری است».
...........................................
با بیشتر شدن فتنه‌ها، نظرات و آراء نیز بیشتر دچار تغییر می‌شوند. با جوشش فتنه‌ها قلب‌ها نیز زیر و رو می‌شوند مگر کسانی که خداوند آنان را پایدار گرداند. در حدیث آمده که: «زیر و رو شدن قلب فرزند آدم سریع‌تر از دیگی است که در حال جوش باشد» [مسند شهاب].