(سوال) چرا خداوند انسان را برای عبادت آفرید، مگر خدا به عبادت انسانها نیاز دارد؟

(جواب) خداوند انسانها را برای عبادت آفرید، چنانکه الله تعالی می فرماید:

« وَمَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَالْإِنسَ إِلَّا لِیَعْبُدُونِ»(ذاریات 56)

یعنی: من جنّ و انس را نیافریدم جز براى اینکه عبادتم کنند.

اما چرا عبادت؟

با توجه به نیازمندی های فطری و طبیعی بشر باید گفت : انسان با همه ی وجود به عبادت و بندگی نسبت به خداوند نیازمند و محتاج است نه اینکه خدا به عبادت بندگان نیازمند است .

به عنوان مثال هر کدام از عبادات به طور خاص دارای آثاری می‌باشند که در قرآن و احادیث به برخی از آنها اشاره شده است؟ مثلاً قرآن درباره نماز می‌گوید: « اِنَّ الصَّلَاةَ تَنْهَى عَنِ الْفَحْشَاءِ وَالْمُنکَرِ » نماز انسان را از فحشاء و منکر باز می‌دارد. (عنکبوت 45). مواظبت‌ بر نماز، سبب‌ خودداری‌ از ارتکاب‌ ظلم و تعدی به دیگر انسانها‌ می‌شود، به‌جهت‌ آن‌که‌ انسان‌ در نماز، خود را در محضر خدا می‌بیند، او را مراقب‌ خود می‌داند، با او راز و نیاز می‌کند و در آیات‌ او تدبر می‌نماید. پس این عبادت نماز است که موجب می شود تا انسانها با یادآوری دادگری (الله تعالی) از تجاوز به حقوق دیگران پرهیز کنند و این نفعش مستقیما به خود انسانها برمی گردد و لذا او نیازمند عبادت نماز است نه خدایش، زیرا اگر تمام انسانها نماز نخوانند هیچ زیانی به او وارد نمی شود ولی این خود انسانها هستند که چون هیچ عامل بازدارنده ی روحی و درونی ندارند، پس از ظلم و تجاوز هم باکی ندارند و بدین ترتیب همیشه عده ای از انسانها زیر ظلم و ستم قرار می گیرند، چنانکه امروزه کسانی را که خود را از هر قید و بند و عبادتی رها کرده اند چگونه برای کسب منافع خود به حقوق دیگران تجاوز می کنند.

و خداوند متعال عبادت زکات را مقرر فرمود تا انسانها از طریق این عبادت (یعنی پرداخت زکات) فقر را در جامعه ریشه کن کنند و هیچ محتاج و نداری در جامعه باقی نماند، تا مبادا گروهی از انسانها به سبب فقر قصد تجاوز به مال دیگران کنند و بدین ترتیب حقوق دسته ای از مردم پایمال شود و بخاطر سرقت و ناامنی هرج و مرج بر جامعه حاکم گردد، پس در اینجا هم عبادت (زکات) است که نفع آن مستقیما به خود انسانها و جامعه ی بشری می رسد، وگرنه خداوند متعال نیازی به زکات ندارد..

و یا عبادت روزه که جدا از منفعتهای جسمی و بدنی آن برای انسانها، موجب می شود تا ثروتمندان از حس و حال و نیاز فقرا آگاه شوند، و آنها را وادارد تا اینکه به فکر فقرا و مستمندان باشند و از مالی که خدا به آنها به فضل خویش عطا فرموده ببخشند و فقرای جامعه را یاری رسانند و با آنها همدردی کنند، و بدون شک ریشه کن شدن فقر موجب ریشه کن شدن فساد و نا امنی هم خواهد شد..

پس هر عبادتی که خداوند متعال برای انسانها تشریع فرموده، مستقیما به نفع انسانها است و موجب سعادت دنیوی و اخروی آنها می شود، بنابراین عبادت نعمت است؟! نعمتی که انسان با انجام آن زندگی خود را سروسامان می دهد و دنیایش را آباد می سازد و روحش را پرورش می دهد تا به کرامت انسانی خود برسد و ضامن خوشبختی او در دنیا و قیامت گردد.

البته عبادت حکمت های دیگری نیز دارد و این تنها یکی از حکمت های عبادت است پس خداوند به عبادت ما نیاز ندارد و این ما هستیم که به عبادت نیاز داریم تا بوسیله آن ظلم و ... را از جامعه خود دور کنیم .

والله اعلم