" احکام معاملات خرید و فروش " (25)
- حکم جمله ی " کالای فروخته شده پس گرفته نمی شود "
هیأت فتوا پس از تحقیق و بررسی پاسخ داد که فروش کالا، به شرط پس نگرفتن و عوض نکردن،جایز نیست؛ زیرا این شرط به دلیل زیان آور بودن و مشکل ساز بودن برای مشتری صحیح نیست. هدف فروشنده از این شرط، وادار کردن خریدار به خرید کالای معیوب است. این شرط فروشنده را از عیبی که در کالا است تبرئه نمی‌کند؛ زیرا اگر در کالا عیبی باشد فروشنده باید آن را با کالای سالمی عوض کند یا تاوان نقص را به مشتری بپردازد. اگر در کالا نقصی یا عیبی باشد قسمتی از پول را فروشنده به ناحق گرفته است. شریعت، شرط عرفی را مانند شرط لفظی می‌داند. سلامت کالا شرط عرفی است، وجود عیب مخالف این شرط است.
فتاوای انجمن دایمی مباحث علمی و افتا(13/197-198)
- نوعی خریدن نامشروع
فرض کنید شخصی در حال فروختن کالایی مثلا ماشین می باشد و شخص دیگری می آید و می گوید این ماشین به این قیمت نمی ارزد و هدفش از این سخن این است تا مردم را متفرق کند و خودش ماشین را با قیمت ارزانتری بخرد این کار از چند جهت حرام است، این که گفته است به این قیمت نمی‌ارزد، دروغ گفته، و به خریداران و صاحب ماشین ظلم کرده است و به موجب هر کدام از این موارد می‌توان گفت: این کار حرام است.
ابن عثیمین، اسئلة من بعض بائعی السیارات ـ ص (17،16)
- دخالت کردن در معامله ی دیگران
فرض کنید دو نفر در حال معامله ی کالایی هستند و شخص دیگری می آید و می گوید من همین کالا را با جنس بهتر یا قیمتی بهتر می فروشم این کار جایز نیست؛ زیرا رسول الله صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ وَسَلَّمَ از این عمل نهی نموده و فرموده که وارد معامله ی برادرتان نشوید، و بر قیمتی که طی نموده قیمت گذاری نکنید. بخاری (2140) مسلم (1412) .
این در صورتی است که فروشنده و خریدار با هم به نتیجه‌ای رسیده باشند، ولی اگر توافق و قیمت گذاری نکرده باشند؛ جایز است. اما باز هم اگر این کار نکند بهتر است.
این کار معامله روی معامله ی دیگران است و جایز نمی باشد .
ابن عثیمین، اسئلة من بعض بائعی السیارات ـ ص(19-20)
- حکم مخفی کردن عیب کالا
فرض کنید شخصی می خواهد ماشینی را بفروشد اگر فروشنده از عیب ماشین آگاه است و با اظهار عیبهای غیر واقعی، قصد پنهان کردن عیب اصلی آن را دارد. مرتکب حرام شده است؛ زیرا این فریب کاری است. در صورتی که فروشنده از عیبهای ماشین آگاه است، برای او گفتن این جمله روا نیست: (ماشین همین است، من به عیبش کاری ندارم) ولی اگر فروشنده واقعاً از عیب ماشین بی اطلاع است. به طور مثال ماشین را خریده و قبل از اطلاع از عیب، قصد فروش آن را دارد، گفتن این جمله ایرادی ندارد و خریدار هم حق پشیمانی و رجوع را ندارد.
اگر فروشنده از عیب ماشین یا هرکالایی خبر داشته باشد باید آن را به اطلاع خریدار برساند، پنهان کردن عیب تحت هیچ شرایطی روا نیست. اگر معامله تمام شد و فروشنده با وجود آگاهی، عیب کالا را به خریدار نگفت. خریدار حق پشیمانی و رجوع دارد، اگر چه در معامله، این حق را شرط نکرده باشند. ولی اگر فروشنده از عیب آگاهی نداشت و عیوب کالا را هم حین معامله به عهده نگرفته بود، معامله جایز است، و مشتری حق رجوع و بازگشت را ندارد.
شیخ ابن عثیمین، - أسئلة من بعض بائعی السیارات (20،22)
- حکم بالا بردن قیمت بدون قصد خرید به دلیل داشتن هدفی
هدف مورد نظر چیست؟ اگر هدف، ارزان بودن آن است و همین که قیمت آن بالا رفت، دیگر این کار را نمی‌کنی ایرادی ندارد. ولی اگر هدفت، ضرر خریدار یا سود رساندن به فروشنده است، این کار حرام است، چرا که رسول الله صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ وَسَلَّمَ از آن نهی نموده و فرموده:
وارد معامله ی کسی به قصد افزایش قیمت نشوید. بخاری (2140) و مسلم (1413)
شیخ ابن عثیمین- أسئلة من بعض بائعی السیارات (2 ،3)
والله اعلم