" احکام معاملات خرید و فروش " (20)
- همزمان دو کار را پیش بردن
کارمند دولت هستم و برای خود دفتر تجاری شخصی نیز تاسیس کرده ام و در آنجا نیز کار می کنم آیا این مشکلی دارد ؟
حکومت به کارمندان خود اجازه نمی دهد که به تجارت یا حرفه ای دیگر مشغول شوند با این استدلال که در کار اداری آنان خلل ایجاد می شود، وقت اداری کارمندان، صرف پاسخ گویی به مشتریان و مراجعین می شود، تلفن اداره را جهت راه اندازی کارهای شخصی مشغول می کنند.
در توضیح مسئله باید بگویم؛ چنانچه کارمند اداره ای قانون کار اداره را به خوبی مراعات می کند، در اوقات فراقت و خارج از وقت اداری می تواند مشغول کارهای دیگر باشد، زیرا کار کردن و بالا بردن سطح درآمد بهتر از وقت گذرانی، بیکاری، گوش کردن به موسیقی و تماشای فیلم های مبتذل و سرگرمیهای بیهوده است.
در هر صورت از دیدگاه ما بهتر آن است که ایشان در دفتر اداری برادر یا همسرش کار نکنند؛ بلکه امور را به خود آنان واگذار کنند تا عملی خلاف قانون مرتکب نشوند.
شیخ ابن جبرین- الدرالثمین فی فتاوی الکفلاء والعاملین، ص (24)
- سپرده گذاری تحت عنوان صندوق خیریه در بانک های ربوی
سپرده گذاری تحت عنوان صندوق تعاون یا خیریه در بانک های ربوی ناجایز است زیرا این کار همکاری با معاملات ربوی است.
فتاوای انجمن دایمی مباحث علمی و افتا (16/259)
- فروش کتاب های وقفی
فروش کتاب‌های وقفی جایز نیست، کسی که چنین کتاب‌هایی در اختیار دارد خودش از آنها استفاده کند یا این که جهت استفاده بدون هیچ نوع معاوضه‌ای به دیگران بدهد، اجازه ندارد بیش از یک بار کتاب دریافت کند و با زرنگی و حیله به دفعات مراجعه کند. اما مبادله‌ی کتاب بین طلاب علم، بدون معاوضه و برحسب نیاز اشکالی ندارد- ان شاء الله- زیرا هدف استفاده است نه معاوضه.
فتاوای انجمن دایمی مباحث علمی و افتا (16/25)
- فروش ها نوارها و کتاب های وقفی
کلیه‌ی کتاب‌ها و نوارهایی که توسط اهل خیر و موسسات خیریه بصورت رایگان توزیع می‌شوند جزو موقوفات هستند و فروش آن ناجایز است، اگر کسی نیاز نداشت به دیگران هدیه کند.
فتاوای انجمن دایمی مباحث علمی و افتا (16/24)
- حکم اجاره به شرط تملیک از هیئت کبار العلما
به عنوان مثال: قیمت (ملک یا عینی که) قرار داد بر آن منعقد می شود پنجاه هـزار ریال است و کرایه‌ی ماهیانه آن برحسب معمول هزار ریال است؛ کرایه‌ی همین ملک را دو هزار ریال تعیین می‌کنند در واقع این دو هزار یک قسط از کل قیمت است در پایان اقساط، قیمت، بطور کامل پرداخت می‌شود چنانچه مشتری نتوانست آخرین قسط را پرداخت کند، تمام آنچه را که پرداخت نموده به عنوان کرایه محسوب می شود و اختیار مشتری از ملک سلب می‌شود و حق استرداد آن را ندارد؛ زیرا در این مدت از منافع آن استفاده نموده است. پر واضح است که در این قرارداد در حق مستأجر ظلم شده است و مجبور است برای پرداخت آخرین قسط زیر بار قرض رود.
چنین قراردادهایی منجر به تساهل فقرا در پرداخت قرض می‌شود تا جایی که بسیاری از فقرا به شدت بدهکار می‌شوند و چه بسا که طلبکارانشان بر اثر تساهل به همکاران در پرداخت دیون ورشکست شده‌اند.
کمیسیون مباحث علمی و افتا به طرفین قرارداد پیشنهاد می‌کند که در معاملات خود از راه‌های مطلوب و شرعی استفاده کنند.
به اینصورت که مثلاً ماشین را بفروشد و در مقابلِ قیمتش آن را گرو بگیرد و بمنظور احتیاط، قرارداد و قولنامه را نزد خود نگه دارد.
هیئة کبار العلماء – مجلة الدعوة – عدد (22) محرم 1421هـ
والله اعلم