- اولین چیزی که می خورد از قربانی اش باشد
و اما صبحانه خوردن از قربانی (اولین چیزی که شخص در روز میخورد)؛ آری، اگر نماز عید را خواند و قربانی اش را ذبح نمود، و قبل از اینکه چیزی بخورد ابتدا از قربانی بخورد، ایرادی ندارد، حتی علماء فرمودند : این کار افضل تر است».
" مجموع فتاوی ورسائل فضیلة الشیخ محمد بن صالح العثیمین " (25/133).
- جایز نیست که به جای قربانی پول آن را صدقه داد
اگر در شهر افراد فقیر زیاد باشند باز هم جایز نیست که به جای قزبانی پول آن را صدقه بدهید .
علامه محمد بن صالح العثیمین رحمه الله می گوید :
«ذبح قربانی از صدقه دادن پول آنها افضل تر است، زیرا قربانی عمل پیامبر صلی الله علیه وسلم و مسلمین همراه ایشان بود، علاوه بر آن ذبح قربانی از شعایر الهی است، اگر مردم بجای آن صدقه بدهند در آنصورت این شعار تعطیل خواهد شد. و اگر صدقه دادن پول آن از ذبح قربانی بهتر می بود قطعا پیامبر صلی الله علیه وسلم آنرا برای امتش بیان می کردند چه با گفتار یا کردار، زیرا ایشان از بیان خیر برای امت امتناع نمی کرند، حتی اگر صدقه دادن با قربانی مساوی هم می بود باز ایشان آنرا بیان می کردند، چرا که صدقه دادن از سختی و زحمت قربانی آسان تر است، و ممکن نیست پیامبر صلی الله علیه وسلم از بیان کار آسان تر امتناع کرده باشند درحالیکه با کار سخت تر مساوی باشد، (در حدیث آمده که) در زمان پیامبر صلی الله علیه وسلم مردم به گرسنگی دچار شدند، ایشان فرمودند :
«مَنْ ضَحَّی مِنْکُمْ، فَلا یُصْبِحَنَّ بَعْدَ ثَالِثَةٍ وَبَقِیَ فِی بَیْتِهِ مِنْهُ شَیْءٌ»
یعنی : «هرکس از شما قربانی کرده است، نباید صبح روز سوم، چیزی از آن، در خانه اش، باقی بماند»
سال بعد، مردم گفتند: ای رسول خدا! آیا مانند سال گذشته عمل کنیم؟ پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمودند :
«کُلُوا وَأَطْعِمُوا وَادَّخِرُوا، فَإِنَّ ذَلِکَ الْعَامَ کَانَ بِالنَّاسِ جَهْدٌ، فَأَرَدْتُ أَنْ تُعِینُوا فِیهَا».
یعنی : «بخورید و به دیگران نیز بدهید و (برای خود) ذخیره کنید، سال گذشته مردم دچار قحط سالی شده بودند لذا خواستم که به آنها کمک کنید».
منبع : رساله " أحکام الأضحیة والذکاة ".
- هنگام شروع ذبح قربانی و بهترین وقت آن
وقت ذبح قربانی از بعد از اتمام نماز جماعت عید قربان (دهم ذی الحجه) شروع می شود، و با غروب خورشید در روز سیزدهم ذی الحجه به اتمام می رسد، با این حساب زمان ذبح قربانی چهار روز است : روز عید قربان، و سه روز بعد از آن (که این سه روز را ایام التشریق گویند).
اگر خارج از این اوقات ذبح شود، بعنوان قربانی شمرده نخواهد شد، بلکه صدقه است.
و اما بهترین وقت آنست که بعد از نماز عید ذبح شود .
همچنین ذبح قربانی در شب و روز جایز است، البته در روز اولاتر است، و بعد از خطبه روز عید افضل تر است..». با اختصار.
- گرفتن مو یا ناخن برای قربانی کننده جایز نیست اما برای وکیل و خانواده اش جایز است
دوباره یادآور می شویم که : کسی که می خواهد قربانی کند نباید مو یا ناخن و یا جزوی از پوستش را بگیرد، یعنی بعد از فرا رسیدن ماه ذی الحجه تا وقتی که قربانی می کند، زیرا پیامبر صلی الله علیه وسلم از چنین کاری نهی کردند، از ام سلمه از پیامبر صلی الله علیه وسلم روایت شده که فرمود :
«إِذَا دَخَلَتْ الْعَشْرُ وَأَرَادَ أَحَدُکُمْ أَنْ یُضَحِّیَ فَلَا یَمَسَّ مِنْ شَعَرِهِ وَبَشَرِهِ شَیْئًا» مسلم (1977).
یعنی : «زمانی که دهه ی ذی الحجه آغاز شد و کسی قصد قربانی داشت نباید موی خود را کوتاه کند ویا از بدن خود چیزی را بردارد».
ولی این نص صریح است که باید کسی از این کارها اجتناب کند که قصد قربانی را دارد، اما برای وکیل – که تنها نایب صاحب قربانی در سر بریدن حیوان است ویا بجای او قربانی می کند – تراشیدن مو یا گرفتن ناخن و غیره ممنوع نیست، و انجام این امور برای او جایز است، و همینطور برای خانواده موکل – یعنی صاحب قربانی – جایز است، علامه ابن باز در این باره می گوید :
«.. و اما چیزی بر خانواده قربانی کننده لازم نیست، و بر طبق صحیح ترین قول علماء؛ از گرفتن مو و ناخن نهی نمی شوند، و این حکم تنها مختص قربانی کننده است، یعنی آنکسی که قربانی را با پول و مال خود خریده است، و همینطور در مورد وکیلان که چیزی بر آنها لازم نیست، زیرا آنها قربانی کننده (صاحبان قربانی) نیستند، و تنها بر موکلان لازمست».
"فتاوی إسلامیة" (2/316) .
والله اعلم