" رمضان و احکام آن " (31)
231- اگر بانوان محترم خونی را مشاهده نمودند و نمی دانستند که آیا خون حیض است یا خیر ؟ روزه آن روزشان صحیح می باشد زیرا که اصل عدم حیض است تا اینکه از حیض بودن آن خون متاکد شوند.
" کتاب پرسش و پاسخ در مورد عادات طبیعی زنان، شیخ محمد صالح العثیمین "
232- در صورتی که زن غیر حائض در حال روزه احساس حرکت خون و یا درد عادت کند اما خون بعد از غروب آفتاب خارج شود، روزه آن روزش صحیح بوده و چنانچه اگر روزه فرض باشد قضای آن واجب نیست و اگر روزه سنت باشد ثوابش باطل نمی شود.
" کتاب پرسش و پاسخ در مورد عادات طبیعی زنان، شیخ محمد صالح العثیمین "
233- اگر چنانچه در ماه مبارک رمضان نقطه ای خون در حال روزه از زن خارج شود و این وضعیت تا آخر رمضان نسبت به وی ادامه داشته باشد روزه اش صحیح است، و این نقطه خون نیز چیزی نیست زیرا که در اثر پاره شدن رگ خارج شده. و از علی بن ابی طالب -رضی الله عنه- نقل شده است که فرمود: نقطه خونی که شبیه خون بینی است حیض نیست ...
" کتاب پرسش و پاسخ در مورد عادات طبیعی زنان، شیخ محمد صالح العثیمین "
234- هرگاه زن در دوره عادت ماهانه در اثنای روز ماه رمضان پاک شد، وی باید بقیه روز خود را از مفطرات روزه نگه دارد؛ و همین روز را نیز باید با سایر روزهای قضا داده شده قضا بگیرد. البته به خاطر احترام به ماه مبارک رمضان بر وی واجب است که بقیه روز را نیز امساک نماید، ولی برایش روزه محسوب نمی‌گردد.
" کتاب تنبیهات على أحکام تختص بالمؤمنات، شیخ دکتر صالح بن فوزان "
235- زن استحاضه: زنی که به علت بیماری همیشه خون از بدن وی جاری است و همانند حیض دوره خاصی ندارد. برای چنین زنانی واجب است که روزه خود را بگیرند و نباید به علت استحاضه روزه را بخورند.
" شیخ الاسلام بن تیمیه رحمه الله (مجموع الفتاوى 25/251) "
236- جمهور اهل علم معتقدند ابتدای اعتکاف در ده شب آخر رمضان از شب بیست و یکم است نه از فجر بیست ویکم. هر چند بعضی از علما معتقدند ابتدای اعتکاف از فجر بیست ویکم است به استناد حدیث عائشه که در صحیح بخاری است.«فلَمَّا صَلَّی الصُّبح دَخَلَ مُعْْتَکَفَهُ» بخاری (2041)، و مسلم (1173)
«چون پیامبر صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ نماز صبح- روز بیست و یکم- را می خواند در محل اعتکافش داخل می شد.»
جمهور اهل علم در توضیح این روایت می گویند: پیامبرصَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ بعد از نماز صبح از مردم یکسو می شد و نیت اعتکاف از ابتدای شب است؛ زیرا دهه ی اخیر رمضان از غروب بیستم رمضان شروع می شود.
شیخ ابن عثیمین- مجموع فتاوی و رسائل (20/170)- (469)
237- اتاقهایی که داخل مسجد هستند و درِ ورودیشان نیز داخل مسجد است، حکم مسجد را دارند، و اعتکاف در آن جایز است. اتاقهایی که خارج از مسجد بنا شده اند از مسجد نیستند اگر چه در ورودیشان داخل مسجد باشد.
فتاوای انجمن دایمی مباحث علمی و افتا (10/410، 4120)
238- مدت اعتکاف ده روز اخیر رمضان است که با غروب آفتاب آخرین روز رمضان و رؤیت هلال شوال تمام می شود.
فتاوای انجمن دایمی مباحث علمی و افتا (10/410، 4120)
239- اعتکاف در هر زمان جایز است و در دهه ی اخیر رمضان افضل است؛ به اقتدای رسول الله صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ و اصحاب؛ زیرا ثابت شده که رسول الله صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ سالهایی در ماه شوال اعتکاف نمودند. بخاری (2045،2041،2034،2033) مسلم (1173)
فتاوای انجمن دایمی مباحث علمی و افتا (10/410)
240- کسی که روز عاشورا- دهم محرم- را روزه می گیرد باید نهم و دهم- تاسوعا و عاشورا- را پشت سر هم روزه بگیرد یعنی یا نهم و دهم محرم را پشت سر هم روزه بگیرد و یا دهم و یازدهم را با هم روزه بگیرد. به این صورت جایز نیست که نهم و یازدهم محرم را روزه بگیرد و در وسط دهم را روزه نگیرد. بجای دهم- عاشورا- نمی تواند یک روز دیگر از ماه محرم را روزه بگیرد- یعنی فضیلت روز عاشورا مربوط به خود آن روز- دهم- است یکی دیگر از روزهای ماه محرم نمی تواند جایگزین آن باشد.
" فتوا با امضای شیخ ابن جبرین مورخه ی12/1/1423 "
241- باید گفت که روزه گرفتنِِ تنها یک روز عاشورا جایز است، زیرا در اکثرِ احادیث روزه گرفتنِ روز عاشورا وارد شده است، مانند حدیث ابوقتاده رضی الله عنه به روایت مسلم: [صَومُ یومِ عَاشُوراء یُکَفِّرُ السَّنَهَ التی قَبْلَهُ] «روزه ی روز عاشورا کفاره ی گناهان یک سال گذشته است.» مسلم (1162)
اما بهتر آن است که: جهت مخالفت با یهود که منظور اصلی پیامبرصَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ نیز همین بوده است. یک روز قبل و یا بعد از عاشورا را به همراه آن روزه بگیرد.
فتوا با امضای شیخ ابن جبرین مورخه ی12/1/1423
242- تکرار آمیزش در روز رمضان فقط یک کفاره نیاز دارد و قول مشهور در مذهب امام احمد رحمه الله این است که: هر گاه آمیزش چند بار در یک روز انجام شد و از آمیزش اول کفاره نداده بود، یک کفاره کافی است، و اگر در چند روز اتفاق افتاده بود، برای هر روز یک کفاره ی جداگانه لازم می گردد؛ زیرا هر روز عبادت مستقلی است.
شیخ ابن عثیمین – مجموع فتاوی و رسائل(19/346). ف (315 )
243- کسی که گمان کند آفتاب غروب کرده است و افطار کند روزه ی ایشان فاسد شده است زیرا برایش جایز نیست که افطار کند، مگر این که غروب خورشید قطعاً ثابت گردد و یا این که گمان غالب او این باشد که خورشید غروب کرده است. البته باید تا غروب کامل آفتاب امساک کند؛ بنابر نظریه ی صحیح از اقوال علما قضای یک روز بر ایشان واجب است و کفاره لازم نیست.
هشام بن عروة از همسرش فاطمه از اسماء روایت می کند که ایشان گفته اند:( در حیات رسول الله صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ در روزی ابری افطار نمودیم پس از آن خورشید طلوع کرد)
به هشام گفته شد: آیا به قضای آن روز امرشدند؟ هشام گفت: چاره ای جز قضا نداشتند.( بخاری(1959)) منظور از هشام در سند حدیث: هشام پسر عروة پسر زبیر است که از ثقات تابعین هستند.
انجمن دایمی مباحث علمی وافتا (10/289/290)
244- نظریه ی صحیح این است که بجا آوردن قضای رمضان بدون فاصله جایز است و نیازی نیست که پیاپی و بدون فاصله باشد؛ زیرا دستور قضا آوردن روزه ی رمضان در قرآن کریم بصورت مطلق آمده است؛ که دلالت دارد بر این که قضای رمضان به صورت متفرق جایز است اما بهترآن است که قضا را پیاپی و بدون فاصله گرفت؛ زیرا قضا حالت ادا را دارد و ادای رمضان پیاپی و پشت سر هم است.
شیخ ابن جبرین- فتاوی الصیام، جمع: راشد الزهرانی، ص (125، 124)
245- خوردن روزه ی رمضان بخاطر امتحانات کاری ناجایز و گناه است و باید بعد از رمضان قضای روزها را به جای آورد .
شیخ ابن عثیمین – مجموع الفتاوی و رسائل(19/84). فتوی(39)
246- اگر در شهری زندگی می کنید که پزشک مسلمان در آنجا نیست دقت بفرمایید که پزشک غیر مسلمان اگر در کارش متخصص و در گفتارش صادق باشد و به مریض بگوید که روزه برایت ضرر دارد مریض می تواند به او اعتماد کرده و روزه اش را بخورد خصوصاً اگر عذر بیمار شدید باشد مشروط بر این که در آن شهر پزشک مسلمانی وجود نداشته باشد.
شیخ فوزان- جامع الفتاوی الطبیة. ص (195)
جمع و ترتیب: دکتر عبدالعزیز بن فهد بن عبدالحسن
247- کسی که نیت سفر می کند و قبل از آن که شهرش را ترک کند، روزه اش را با آمیزش جنسی می شکند بر این شخص سه جریمه لازم است:
1- گناهکار شده است.
2- قضای روزه بر او لازم است.
3- کفاره ی جماع را پرداخت کند.
زیرا شخص، اجازه ندارد که قبل از خارج شدن از محدوده ی شهر از رخصت های سفر استفاده کند. و انسان زمانی مسافر گفته می شود که از محدوده ی شهرش خارج شود.
شیخ ابن عثیمین- مجموعه ی فتاوی و رسائل (19/345) ف. (314)
248- چشیدن غذا برای آشپز اگر نیازی به این کار باشد اشکالی ندارد، بدین صورت که مقداری از خوراک را گرفته و آن را سر زبانش بگذارد و مزّه کند تا از کیفیت آن مطمئن شود؛ ولی نباید چیزی از آن را ببلعد؛ بلکه آن را از دهان بیرون آورد؛ با این کار روزه اش فاسد نمی شود.
شیخ ابن جبرین، فتاوای روزه، ص(48).جمع و ترتیب: راشد الزهرانی
برای زنان خانه دار روزه دار اشکالی ندارد که اگر نیاز شد غذا را بچشند،و مادامی که غذا به شکم نرود این امر ضرری به روزه نمی رساند،در فتوای لجنه سعودی چنین آمده(10 /444)"اینکار را نکند مگر زمانی که به آن نیاز داشته باشد."
اما اگر نیازی به چشیدن طعم غذا نباشد،این کار مکروه است ...
ابن تیمیه نیز فرموده:"چشیدن غذا بی دلیل و بدون اینکه به چشیدنش نیازی باشد مکروه است."
الفتاوى (25 /266)
249- روغن و کرمی که جهت شادابی پوست استفاده می شود سبب باطل شدن روزه نمی گردد زیرا روغن و چربی به پوست مالیده می شود و به داخل جسم نفوذ نمی کند، بر فرض این که در منافذ بدن داخل شود باز هم شکننده ی روزه نیست.
شیخ ابن جبرین، فتاوای روزه، ص(41)جمع و ترتیب: محمد المسند
250- مصرف داروهای شیاف یا تنقیه یعنی داروهایی که از راه مقعد استفاده می شوند بر طبق رای جمهور علما اکثر این داروها سبب باطل شدن روزه نمی گردد اما بعضی از این داروها همچون طعام و نوشیدنی عمل می کند لذا به نظر بنده رأی و مشوره ی پزشکان در این خصوص دارای اهمیت است، اگر بگویند این عمل همچون طعام و شراب است پس حکم طعام و شراب را دارد و چنانچه بگویند که موجب تغذیه نمی شود پس روزه را باطل نمی کند.
شیخ ابن عثیمین- مجموعه فتاوی و رسائل (19/204)ف (152).
والله اعلم