" رمضان و احکام آن ( تراویح و روزه ) " (30)
221- نماز تراویح را باید با خشوع و خضوع و ترتیل خواند، زیرا مقصود از نماز عبادت است نه اینکه آنرا بسرعت بخواند تا از گردن خود بیاندازد، زیرا بعضی از امامان هستند که آنچنان با سرعت میخوانند که مأموم نه اینکه میفهمد که امام چه میخواند و نه اینکه در ارکان نماز آرامش را مراعات میکند، لذا اگر چنین امامی باشد که احکام قراءت، خشوع، خضوع، و آرامش نماز را رعایت نمیکیند و نماز را بسرعت میخواند پس بهتر است که پشت سر کسی دیگر نماز را خواند که این مسائل را مراعات میکند.
222- در مورد آهسته و سریع خواندن قرآن، در واقع 3 مرتبه صحیح موجود میباشد بشرح زیر:
1- مرتبه "تحقیق":
کلمه "تحقیق" یعنی "تأکد کردن"، و بطور خلاصه به قرائتی گفته میشود که آهسته خوانده میشود با مراعات احکام تجوید بدون هیچ زیاده روی.
2- مرتبه "حَدْر":
کلمه "حَدْر" یعنی "سرعت"، و بطور خلاصه به قراءتی گفته میشود که سریع خوانده میشود ولی احکام تجوید کاملا مراعات میشود بدون هیچ کمروی.
3- مرتبه "تدویر":
کلمه "تدویر" یعنی "حلقه و یا دایره قرار دادن"، و بطور خلاصه به قراءتی گفته میشود که ما بین قراءت "تحقیق" و قراءت "حَدْر" باشد، یعنی ما بین قراءت سریع و قراءت بطییء (کند) باشد.
اما در مورد اینکه چه قرائتی بهتر است یعنی قراءت ترتیل آهسته و یا قراءت ترتیل حَدْر و سریعتر، علماء اختلاف نظر دارند، بعضی از آنها نظرشان بر اینست که خواندن قرآن بیشتر با قراءت سریعتر بهتر میباشد ولی نظر بیشتر علماء پیشین و معاصر اینست که قراءت ترتیل آهسته و با تدبر بهتر میباشد، حتی اگر کمتر بخواند.
بطور خلاصه، قراءت با ترتیل هر یک از مراتب سه گانه بالا یعنی (تحقیق، حَدْر، تدویر) جائز است ولی ثواب آنها مختلف هست، ولی قراءتی که بصورت زمزمه و بسرعت خوانده شوند بصورتیکه معلوم نشود که آن قارئ چه میخواند، این نوع قراءت جائز نیست زیرا مقصود از قراءت قرآن تدبر و فهم معانی آن میباشد نه اینکه یک مسئولیتی را از گردن خود بیاندازد و آنرا رها سازد. لذا بهتر است که پشت سر کسی دیگر نماز را خواند که این مسائل را مراعات میکند و اگر کسی پیدا نشود بهتر است که تنها نماز بخواند و این مسائل را مراعات کند.
223- نماز تراویح سنت است خواندن آن در منزل هیچ اشکالی ندارد، اما خواندن آن در مسجد همراه امام به تأسّی از پیامبرصَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ و اصحاب، افضل است. و برای مردان خواندن آن در مسجد سنت می باشد .
فتاوی انجمن دایمی مباحث علمی وافتا (7/201-202)
224- گفتن «صلاَة الْقِیَامِ اثَابکُم اللهُ» و «اللّهُمَّ صَلِّ و سَلّمْ عَلَی سیِّدِنا محمد» با آواز بلند توسط امام و مقتدیان از بدعت هایی است که در اثنای نماز تراویح صورت می گیرد .
فتاوای انجمن دایمی مباحث علمی و افتا (2/353،352)
225- قنوت در نماز، چه نماز وتر و چه در قنوت نوازل در نمازهای فرض، هم در قبل از رکوع وارد شده است و هم بعد از رکوع، لذا شایسته است که هر دو سنت را بجای آورد، ولی بیشتر اوقات بهتر است بعد از رکوع خوانده شود.
226- قرائت کل قرآن در نماز تراویح اشکالی ندارد و عملی بسیار خوب است زیرا تمامی قرآن را مرور میکند، و لذا امام احمد بن حنبل دوست داشت کسی که امامت را بعهده بگیرد تمامی قرآن را در نماز تراویح ختم کند، لذا اگر تمامی قرآن در نماز مراجعه و ختم شود بهتر است زیرا تمامی آیات قرآن مرور میشود، ولی نباید به دلیل ختم کردن قرآن بر سرعت قرائت آنچنان افزود که معلوم نشود امام چه میخواند و خشوع را از بین ببرد، وگرنه آرام تر خواندن و کمتر خواندن از این بی خشوعی بهتر است و لو اینکه قرآن را با آن بی خشوعی ختم کند.
227- اگر انسان عمدی استفراغ یا قی کند روزه اش باطل است و اگر غیر عمدی استفراغ کند روزه اش سالم است و باطل نمی شود .
برگرفته شده از " حدیث ابوهریره رضی الله عنه " در ارتباط با قی یا استفراغ کردن "
" مجموع الفتاوای شیخ صالح العثیمین،کتاب الصیام "
228- قطره بینی وقتی که به معده برسد ( از راه حلق) روزه را باطل می کند بدلیل اینکه رسول الله صلی الله علیه وسلم در حدیث لقیط بن سمرة می فرمایند :« در استنشاق مبالغه کنید مگر اینکه روزه باشید ».پس برای روزه دار جایز نیست که قطره ای در بینیش کند که به معده اش برسد .ولی اگر به معده نرسید روزه اش را باطل نمی کند.اما قطره چشم و سرمه زدن و قطره در گوش کردن روزه را باطل نمی کنند چون نصی درباره ی آنها وجود ندارد که روزه را باطل کنند.
" مجموع الفتاوای شیخ صالح العثیمین،کتاب الصیام "
229- اولین نیتی که در شب رمضان انجام می شود برای همه ی شب ها کفایت می کند یعنی اگر شخصی قبل از غروب خورشید بخوابد و همچنان خواب بماند و کسی او را تا اذان صبح روز بعد بیدار نکرده باشد پس او در این حال در شب برای روز بعد نیت نکرده است پس آیا بگوییم روزه روز بعدش روزه صحیحی است بنابر نیت گذشته اش یا بگوییم که روزه اش صحیح نیست بخاطر اینکه قصد روزه آن روز را در آن شب نکرده است؟
در جواب می گوییم روزه اش صحیح است چونکه قول راجح اینست که نیت روزه ماه رمضان در اول آن کافی است و تجدید نیت برای همه روزها لازم نیست،مگر اینکه سببی یافت شود که روزه شکستن را مباح کند و شخص به دلیل آن سبب روزه اش را در اوایل ماه می خورد ، در این حالت لازم است که برای روزه گرفتن نیت جدیدی بیاورد.
" مجموع الفتاوای شیخ صالح العثیمین،کتاب الصیام "
230- بانوان محترمی که در آخرین روزهای عادت و قبل از پاکی اثری از خون نمی بینند دقت بفرمایند اگر آن زن مانند بعضی از زنان مایع سفید رنگ را مشاهده نمی کند روزه بگیرد و اگر مایع سفید رنگ را مشاهده می کند روزه نگیرد تا اینکه مایع سفید را ببیند.
{ زیرا خروج مایع سفید که دال بر پایان حیض است، از بعضی از زنان خارج می شود و از برخی دیگر خارج نمی شود. لذا اگر این زن بر حسب عادتش در پایان حیض مایع سفید از او خارج نمی شود (مشاهده نمی کند) بلکه مجرد قطع خون از او دلیل بر انتهای حیض وی می باشد روزه بگیرد. اما اگر بر عکس بنا به عادت وی حیضش به پایان نمی رسد مگر اینک مایع سفید از او خارج شود (مشاهده کند) روزه نگیرد تا اینکه مایع سفید را ببیند .
" کتاب پرسش و پاسخ در مورد عادات طبیعی زنان، شیخ محمد صالح العثیمین "
والله اعلم