رمضان و احکام آن (26)
181- دقت بفرمایید که نیت کردن از ارکان روزه می باشد به دلیل فرموده خداوند متعال :
وَمَا أمِرُوا إِلاَّ لِیَعبُدُوا اللهَ مُخلِصِینَ لَهُ الدِّینَ حُنَفَاءَ (بینه : 5)
و به دلیل فرموده پیامبر :صلی الله علیه وسلم إنما الأعمال بالنیات، و إنما لکل امری مانوی) «قبول و صحت اعمال با نیات است، و پذیرش و پاداش هر عمل بستگی به نیت آن دارد».
182- جمع بین روزه ی قضای رمضان و روزه مستحب روز عرفه یا عاشورا بدین صورت است که هر کس نیت عبادتی مستحب بیاورد،ثواب (عبادت) واجب را نمی برد(یعنی در تداخل بین عبادت مستحب و واجب،اگر نیت مستحب آورده شود عبادت واجب بجا نیامده است)پس کسی که در روز عاشورا روزه بگیرد و نیت عاشورا را بیاورد، در اینصورت ثواب قضای رمضان را نمی برد.ولی کسی که در روز عاشورا نیت روزه ی قضای رمضان کند،در اینصورت قضای وی صحیح بوده و امید می رود ثواب روزه مستحب عاشورا را نیز بدست آورد.
(البته این امر (یعنی دو پاداش)به نسبت روزه ی مستحب مطلق- که به روزه ی رمضان مرتبط نمی شود، است.)
رملی رحمه الله در کتاب "نهایة المحتاج (3/208)"
بارزی والأصفونی والناشری وفقیه علی بن صالح الحضرمی
"مغنی المحتاج" (2/184) ، و "حواشی تحفة المحتاج" (3/457)
183- حکم بالا در ارتباط با روزه ی سنت شش روز ماه شوال صحیح نمی باشد زیرا آن حکم نسبت به روزه ی مستحب مطلق است اما شش روز روزه ی سنت ماه شوال روزه ی مستحب مطلق نیست بلکه مرتبط با رمضان است و آن روزه ی شش روز جز با اتمام قضای رمضان بر وی مستحب نمی شود، در اینصورت اگر قبل از قضای رمضان آن شش روز را روزه بگیرد، ثواب قضای رمضان را نخواهد برد.
پیامبر صلی الله علیه وسلم: ( من صام رمضان ثم أتبعه بست من شوال فکأنما صام الدهر))روایت مسلم)، یعنى: کسی که رمضان را روزه گرفته و به تعقیب آن شش روز از شوال را به آن پیوست کند، مانند آن است که همیشه روزه داشته است.و آنچه معلوم است اینکه کسی که بر او قضای رمضان است نبایستی روزه دیگری بگیرد تا زمانیکه قضایش کامل می شود.
شیخ ابن عثیمین رحمه الله در "فتاوى الصیام" (438)
184- شخص که مدت زیادی روزه نگرفته است و نماز نخوانده است اما اکنون توبه کرده است از خداوند ثبات را برایش خواستاریم و این از نعمت خداوند بر او است و کسی گمراهی را نمی شناسد مگر کسی که به آن مبتلا شده سپس به سوی اسلام هدایت شده است . پس انسان قدر اسلام را نمی شناسد مگر زمانی که کفر را بشناسند و به این مرد می گوییم به تو بر نعمت استقامت از خداوند بر تو تهنیت می گوئیم و از الله متعال خواستاریم که ما و شما را بر حق ثابت نگه دارد . وآن طاعتی که گذشته است وآن را ترک کرده ای از روزه ونماز و زکات و غیر آنها بر تو واجب نیست که حال آن را قضا کنی چون که توبه ما قبل خودش را جبران می کند پس زمانی که به سوی خدا توبه کردی و إنابه کردی و عمل صالح انجام دادی این کار تو را از قضای این اعمال گذشته ای که انجام ندادی بی نیاز می کند .
( ماشاءالله , الله اکبر و سبحان الله )
مجموع الفتاوای شیخ صالح العثیمین،کتاب الصیام
185- سواک یا مسواک چوبی برای شخص روزه دار هم در اول روز و هم در آخر روز سنت است و من دلیل محکمی برای کسی که می گوید برای روزه دار مکروه است که بعد از وسط روز سواک بزند ندیده ام.چون دلیل ما برای مشروعیت سواک زدن عام است و دلیلی وجود ندارد که بر تخصیص دلالت نماید.
" مجموع الفتاوای شیخ صالح العثیمین،کتاب الصیام "
186- استفاده کردن از مسواک و دهانشویه برای روزه دار از دو حالت خارج نیست:
اول آنکه دهانشویه قوی باشد و به معده راه یابد و انسان نمی تواند جلوی آنرا بگیرد ،در این حال استعمال آنها برای روزه دار ممنوع است و جایز نیست از آنها استفاده کند چون استفاده از آن روزه را باطل می کند . لذا برای روزه دار جایز نیست از آن استفاده کند یا حداقل می گوییم مکروه است.
دوم زمانی که دهانشویه قوی نیست و برای روزه دار مشکلی نیست که از آن استفاده کند چون داخل دهان در حکم ظاهر است و بخاطر همین مسئله است که انسان با آب مضمضه می کند و به روزه اش هم ضرری نمی رساند چرا که اگر داخل دهان در حکم باطن بود پس بایستی روزه دار مضمضه هم نمی کرد و از آن منع می شد در حالی که از مضمضه کردن دهان منع نشده است.ولی من می گویم که روزه دار در روز ماه رمضان از آن استفاده نکند بلکه در شب استفاده نماید چون دهانشویه نفوذ قوی دارد و گاهی به شکم می رسد و ممکن است احساس هم نکند.
" مجموع الفتاوای شیخ صالح العثیمین،کتاب الصیام "
187- خارج شدن خون بینی سبب باطل شدن روزه نمی گردد زیرا این عمل عمدی نبوده هر چند از بینی او خون زیادی بیرون آید.و هیچ مشکلی نیست در کشیدن دندان ،چون او دندانش را به خاطر آمدن خون نمی کشد بلکه بدین خاطر دندانش را می کشد که او را اذیت می کند ،پس او قصد برداشتن دندان را کرده و خونی که از کشیدن دندان خارج می شود خون کمی است و مانند حجامت نیست.
" مجموع الفتاوای شیخ صالح العثیمین،کتاب الصیام "
188- خروج مذی حتی اگر با شهوت باشد نیز روزه را باطل نمی کند .
" مجموع الفتاوای شیخ صالح العثیمین،کتاب الصیام "
189- زمانی که انسان از خواب بیدار شود{ حتی بعد ازطلوع آفتاب } و متوجه شد که جنب شده است و نیت روزه کرده است پس در اینحال مشکلی نیست که روزه بگیرد و گناهی بر او نیست . ولی با اینحال بر شخص واجب است که غسل کند تا نمازهایش را بخواند .
" مجموع الفتاوای شیخ صالح العثیمین،کتاب الصیام "
190- زمانی که تو مسافر هستی برایت جائز است در اول راه ودر شهری که در آن مانده ای روزه ات را بشکنی مثلا اگر تو به مکه برای به جا آوردن عمره به مدت پنج روز یا شش روز بروی در مکه روزه ات را بشکن به خاطر اینکه پیامبر صلی الله علیه وسلم مکه را در سال هشتم هجری در مدت ده یا بیست روز از ماه رمضان فتح کرد وباقی مانده ماه رمضان را روزه نگرفت . بلکه غذا می خورد ومی نوشید و نماز را قصر می کرد پس به این دلیل برای تو جائز است که در اوائل سفرت در مکه افطار کنی حتی اگر در روزه گرفتن سنت نباشد اما افضل تر این است که روزه بگیری وقتی که مشقتی نباشد لذا در این عمل مختار هستید و اختیار با شما است .
" مجموع الفتاوای شیخ صالح العثیمین،کتاب الصیام "
والله اعلم