" رمضان و احکام آن " (16)
106- بیماری که خوردن روزه برایش جایز است؛ بیماری است که مرض شدیدی دارد که با روزه گرفتن شدت می یابد و یا می ترسد که بهبودی او دیر شود.. و (همچنین بر طبق رای) کسی که بترسد بخاطر روزه گرفتن مریض شود، او همانند مریض است (یعنی در حکم مریض است)».
"المغنی" (4/403).
" تبیین الحقائق" (1/333).
و شخص معمولا می تواند از طریق اعتماد به یک پزشک مطمئن و عادل، و یا از طریق تجربه ی شخصی خود دریابد که آیا روزه گرفتن موجب بیماری شدید و یا ضرر جسمانی بر وی می شود یا خیر؟
لذا اگر آن مشقت و سختی که به سبب روزه گرفتن بر شما وارد می شود بسیار شدید و جدی است، پس شما در ترک روزه گرفتن معذور هستید و می توانید تا زمانیکه وضعیت جسمانی شما بهتر می شود روزه نباشید و در عوض آنها را در وقت دیگری قضاء کنید.
اما اگر امکان تحمل آن مشقت برای شما ممکن است، پس واجب است که روزه ی خود رابگیرید.
107- دختر یا پسری که از لحاظ جسمی ضعیف و نحیف است و توانایی روزه گرفتن را ندارد , در حکم مریض است و بر او لازم نیست که روزه بگیرد و باید بعد از رمضان در موقعیت مناسب روزه اش را قضا کند . اما اگر او می داند که ضعف (جسمی وی) و عدم قدرت و توانایی او بر روزه گرفتن تا زمان فوتش تداوم دارد، لازم نیست روزه بگیرد بلکه باید به جای آن در قبال هر روزی که روزه نگرفته است یک مسکین را طعام دهد .
و اگر با وجود ضعفش توانایی روزه گرفتن را داشت بدون آنکه در مشقت و سختی بیفتد باید روزه بگیرد .
108- از علمای هیئت دائمی افتاء سوال شد: من دختری داشتم که جسم و بدن وی ضعیف و نحیف بود، و ماه رمضان که بر ما رسید، مادرش وی را به مدت دو سال از روزه گرفتن منع کرد، سپس آن دختر فوت کرد و روزه ی دو ماه در ذمه ی وی باقی ماند، آیا مادرش بخاطر آن گناهکار است؟ زیرا او مسبب آن بود، و آیا بر مادرش واجب است که روزه دخترش را قضا کند؟
جواب دادند: «اگر آن دختر بخاطر ضعفش توانایی روزه گرفتن نداشت پس در حکم مریض بوده و مادرش بخاطر منع وی از روزه ی ماه رمضان گناهکار نیست، و اگر ضعف (جسمی وی) و عدم قدرت و توانایی او بر روزه گرفتن تا زمان فوتش تداوم داشت، لازم نیست روزه ی وی را قضا نمود زیرا دختر قصد داشته است تا در فرصت مناسب روزه را قضا نماید اما از دنیا رفته است .
اما اگر آن دختر با وجود ضعفش توانایی روزه گرفتن را داشت بدون آنکه در مشقت سختی بیفتد، مادرش بدلیل منع وی از روزه ی ماه رمضان گناهکار است و باید قضای روزه ی وی صورت گیرد و چون مادرش مسبب آن بوده بهتر است که او متولی قضاء شود».
"فتاوى اللجنة الدائمة" (10/376) .
109- اگر دختری در سن 11 سالگی دچار قاعدگی شد روزه بر او لازم است، زیرا حیض یکی از علامتهای بلوغ زنان است، هرگاه (خون) حیض جاری شود و او در سن یازده سالگی یا بیشتر باشد (بالغ محسوب می شود). پس هرگاه توانایی روزه گرفتن داشت بر وی واجب است تا در وقت خود روزه بگیرد، و اگر از آن عاجز بود یا بخاطر روزه گرفتن دچار مشقت شدیدی شد می تواند روزه اش را بخورد و بعد از رمضان هرگاه قدرت روزه گرفتن داشت آن روزهای خورده شده را قضاء کند.
"فتاوى اللجنة الدائمة للبحوث العلمیة والإفتاء" (10/145، 145) .
110- شیخ ابن باز رحمة الله علیه در مورد کسی که به دلیل بیماری ناچار است هر دوازده ساعت قرص مصرف کند می فرماید :
اگر مریض بخاطر تاخیر در موعد خوردن دارو دچار شدت بیماری شود پس ایرادی ندارد که افطار کند، هرگاه روز دراز و طولانی بود مثلا پانزده ساعت به طول کشید، ایرادی ندارد قرصی که تجویز شده خورده شود، و (روزه) با خوردن آن می شکند، و این روز باید قضا شود، پس قرص خورده شود و بعداً باید (بقیه روز از خوردن و آشامیدن) امساک شود و آنروز هم قضا شود، زیرا افطار به دلیل (ضرورت خوردن) آن قرص بوده، و بعد از خوردن آن باید امساک شود و آنروز قضا گردد، اما اگر امکان تاخیر در خوردن قرص وجود دارد و بر او مشقتی وارد نمی شود، در اینصورت لازمست که خوردن قرص را تا وقت شب به تاخیر انداخت. ولی اگر نمی تواند ایرادی ندارد، و می تواند آنروز را در روزهای کوتاه (سال) قضا کند، که در روزهای سرد سال طول روز از دوازده ساعت کمتر است».
سماحة الشیخ عبد العزیز بن باز رحمه الله
"فتاوى نور على الدرب" (3/1228) .
والله اعلم