" رمضان و احکام آن " (12)
87- مردی که در روز رمضان با همسرش نزدیکی کرده و حکم (حرام بودن جماع در روز رمضان) را نمی دانسته، و گمان داشته که جماع وقتی حرام است که انزال روی دهد، در این حالت چیزی بر وی نیست. یعنی نه روزه او باطل است و نه قضاء و نه کفاره نیاز نیست .پس چیزی بر تو و همسرت لازم نیست البته بشرطیکه همسرت نیز مانند تو به حکم مسئله جاهل بوده باشد.
اما اگر او بداند که جماع در روز رمضان حرام است اما نمی داند که چه کفاره سختی دارد، در اینحالت او باید کفاره بدهد، زیرا در اینجا تفاوتی وجود دارد بین جهل داشتن به حکم حرمت جماع و بین جهل داشتن به مجازات آن، چرا که جهل داشتن نسبت به مجازات فعل حرامی عذر نیست، و آنچه که بعنوان عذر قابل قبول است؛ جهل داشتن به حکم شرعی یک مسئله است.
الشیخ ابن عثیمین ، اللقاء الشهری
88- بر طبق رأی راجح علما هرکس یکی از مفطرات ( باطل کننده های ) روزه را انجام دهد به این گمان که هنوز فجر صادق طلوع نکرده (یعنی هنوز اذان صبح گفته نشده) ولی بعدا متوجه شود که طلوع کرده است، در این حالت روزه ی او باطل نیست و لازم به قضاء هم نمی باشد، حال چه بوسیله ی خوردن یا نوشیدن باشد یا جماع کردن. زیرا او نسبت به طلوع فجر صادق جهل داشته است و گرنه مرتکب چنین عملی نمی گشت .
"اللقاء الشهری" .
89- مفطراتی که موجب باطل شدن روزه می شوند مانند جماع و خوردن و نوشیدن و غیره، جز با سه شرط زیر موجب باطل شدن روزه نمی شوند:
(الف) روزه دار باید بداند (که آن چیز جزو مفطرات است) و اگر به این مسئله آگاه نباشد روزه اش باطل نمی شود بدلیل فرموده ی الله تعالی « وَلَیْسَ عَلَیْکُمْ جُنَاحٌ فِیمَا أَخْطَأْتُم بِهِ وَلَکِن مَّا تَعَمَّدَتْ قُلُوبُکُمْ وَکَانَ اللَّهُ غَفُورًا رَّحِیمًا» (احزاب 5).
(ب) شخص باید آگاه باشد، و اگر فراموش کند روزه باطل نمی شود. مثلا کسی که فراموش می کند روزه است و چیزی می خورد، در این حالت روزه ی او باطل نمی شود.
(ج) او باید مختار باشد، چرا که اگر غیر مختار باشد روزه باطل نمی شود.
"مجموع فتاوى الشیخ ابن عثیمین" (19/280).
90- کسی که با خوردن و نوشیدن روزه اش را باطل می کند و سپس در روز رمضان مرتکب جماع می شود باید کفاره ی جماع را بعد از رمضان انجام دهد . یعنی باید 60 روز پشت سر هم روزه بگیرد .
جمهور علما (از جمله ابوحنیفه و مالک و احمد رحمهم الله) و "مجموع فتاوى ابن تیمیة" (25/260-263).
والله تعالی اعلم