(سوال) آیا عقل هم جزء منابع اسلام و مصادر تشریع هست؟

(جواب) مصادر تشریع نزد اهل سنت عبارتند از:

1- قرآن

2- سنت پیامبر صلى الله علیه و سلم 

3- اجماع

4- قیاس

که در مورد قرآن و سنت پیامبر صلى الله علیه و سلم و اجماع، علماء اتفاق نظر دارند که از مصادر تشریع هستند، اما در مورد قیاس، اهل ظاهر مانند داود ظاهرى و ابن حزم و همچنین معتزله مخالفت کردند و آنرا از مصادر تشریع نمیدانند.

اما نزد شیعه قیاس معتبر نیست، بلکه عقل معتبر هست و آنرا یکى از مصادر تشریع میدانند، در صورتیکه علماء اهل سنت همه شان اتفاق نظر دارند که عقل جزء مصدر تشریع نیست و نمیتوان به آن استدلال کرد.

زیرا عقل همه ی انسان ها یکسان نیست و شاید موضوعی با عقل انسانی سازگار باشد اما با دیگری سازگار نباشد . به عبارتی عقل ها متفق هستند نه متحد .

ما از شیعیان می پرسیم اگر عقل از مصادر تشریع باشد چگونه مساله ی معراج را صحیح می داند ؟

این مشکلی است که بسیاری از جوانان ایران را به سمت لائیک شدن و بی دینی سوق داده است زیرا آنها همه چیز را با عقل خود می سنجند و اگر با عقل سازگار بود آن را می پذیرند اگر ناسازگار بود آن را رد می کنند !

ما از این دسته از انسانها می پرسیم اگر عقل برای انسان کافی است پس چرا الله متعال شرع را فرستاده است ؟ چرا پیامبران را فرستاده است ؟ زیرا عقل انسان ناقص است و نمی تواند انسان را به سوی خوشبختی و سعادت برساند مگر بوسیله ی شرع .

زیرا شرع از سوی الله متعال است از سوی کسی که از هر گونه نقصی مبراست . پس انسان بوسیله ی آن می تواند خود را به سعادت برساند . عقل آمده است تا قلب یا احساسات را کنترل کند و شرع آمده است تا عقل را کنترل کند و این مساله را هر انسان بافهم و منطقی درک می کند .

و بسیاری مسائل دیگر که برای هر انسان عاقل و با خرد هویدا و آشکار است .

والله اعلم