(سوال) آیا توسل به مقام انبیا شرک است؟

(جواب) اگر کسی به شخص صالحی مانند یکی از انبیاء بدین صورت توسل نماید که؛ خداوندا به حق حرمت و جاه و مزلت فلانی مشکل مرا رفع کن.

این دعا حرام و بدعت است.

زیرا چنین عملی یعنی توسل به مقام و منزلت شخص نزد باری تعالی از ارشاد شرع و پیامبر صلی الله علیه وسلم نبوده است و دیده نشده است که یکی از صحابه بزرگوار بعد از وفات پیامبر صلی الله علیه وسلم چنین دعا کرده باشند که : خداوندا به حق جاه و منزلت پیامبرت فلان مشکل ما را رفع بنما.

پس اگر واقعا این امر جایز می بود و از نظر شرع ایرادی نداشت، صحابه در این نوع توسل نسبت به سایر امت حریصتر می بودند و انجام ندادن این نوع توسل توسط صحابه دلیل بر نامشروع بودن آنست و دلیل بر این است که پیامبر صلی الله علیه وسلم این نوع توسل را به آنها یاد نداده است وگرنه حتما حدیثی یا نصی از جاز چنین توسلی بدست ما می رسید.

پیامبر صلی الله علیه وسلم در مورد بدعت می فرماید:

«إِیَّاکُمْ وَمُحْدَثَاتِ الْأُمُورِ فَإِنَّ کُلَّ مُحْدَثَةٍ بِدْعَةٌ وَکُلَّ بِدْعَةٍ ضَلَالَةٌ» «از نوآوری در کارهای دین بپرهیزید که هر نوآوری بدعت و هر بدعتی گمراهی است»( إمام أحمد فی المسند (1 / 435))

و می‌فرماید: «مَنْ أَحْدَثَ فِی أَمْرِنَا هَذَا مَا لَیْسَ مِنْهُ فَهُوَ رَدٌّ» «هرکس در دین ما چیزی را که جزء آن نیست ایجاد کند باطل است». بخاری (2697) وصحیح مسلم (1718) .

 این دو حدیث دلالت دارند بر اینکه هر نوآوری در دین بدعت است و هر بدعتی مردود و غیر قابل قبول می باشد و معنی آن این است که بدعت در عبادتها و اعتقادات حرام است .

از سهل بن سعد انصاری و ابوسعید خدری رضی الله عنهما روایت است که رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمودند:«أَنَا فَرَطُکُمْ عَلَى الْحَوْضِ مَنْ وَرَدَ شَرِبَ وَمَنْ شَرِبَ لَمْ یَظْمَأْ أَبَدًا وَلَیَرِدَنَّ عَلَیَّ أَقْوَامٌ أَعْرِفُهُمْ وَیَعْرِفُونِی ثُمَّ یُحَالُ بَیْنِی وَبَیْنَهُمْ فأقول إِنَّهُمْ مِنِّی فَیُقَالُ إِنَّکَ لَا تَدْرِی مَا أحدثوا بَعْدَکَ فَأَقُولُ سُحْقًا لِمَنْ بَدَّلَ بَعْدِی»

«من قبل از شما بر سر حوض می روم تا آنجا را برای شما آماده کنم هرکس از کنار من عبور کند از آن می نوشد و هرکس از آن بنوشد هرگز تشنه نمی شود گروههایی از کنار من می گذرند هم من آنها را می شناسم و هم آنها مرا می‌شناسند ولی بین من و آنها فاصله می اندازند. می گویم: اینها از امت من هستند. گفته می شود: شما نمی دانید که بعد از شما چه بدعتها و نوآوریهایی در دین ایجاد کردند. آنگاه می گویم: دور باد کسانی که بعد از من دین را تغییر دادند». بخاری (6583) و (6584) وصحیح مسلم (2290) .

بدعت، زشت گردانیدن دین و تغییر دادن نشانه های آن است. خلاصه اینکه بدعت خطر بزرگی بر مسلمانان در کار دین و دنیایشان است.

پس توسل به جاه و منزلت اشخاص بدعت است و بدعت حرام می باشد که مسلمان باید از آن تحذیر نماید.

هر چند که برخی احادی ضعیف یا موضوع در چنین توسلی وارد شده اند که برخی از اهل بدعت بدان استناد کرده  و توسل به جاه و منزلت اشخاص را جایز می دانند، ولی به حقیقت یا در شرح حدیث به خطا رفته اند یا اینکه آنها به نصوصی استناد کرده اند که در عرصه مباحث شرعی قابل استناد نیستند زیرا احادیث ضعیف و موضوع امری را اثبات نمی کنند. 

از آنجایی که این عمل بدعت و حرام است و علما آنرا مقدمه ای برای وارد شدن به شرک اکبر می دانند از باب سد ذریعه ، مسلمان باید بشدت از آن دوری کند.
 

والله اعلم