(سوال) اینکه شراب خوار در حال شراب خوردن وزنا کار در حال زنا کردن ایمان ندارند، به چه ‏معناست؟

(جواب) بر طبق عقیده اهل سنت و جماعت گناهان کبیره مانند زنا و قتل و خوردن مشروبات باعث کفر نخواهند بود و مادامیکه شخص مومن و موحد باشد، امید آن می رود که در قیامت مورد عفو قرار گیرد یا اینکه پس از تحمل عذاب به سبب گناهانی که در دنیا مرتکب شده است، سرانجام از جهنم خارج شود.

اما زنا یا هر گناه دیگری شایسته ی انسان مومن نیست و اگر کسی مرتکب کبائر شود ، این گناه حاکی از ضعف ایمان اوست ولی به معنای نبود ایمان نیست زیرا نبود ایمان با گناه حاصل نمی شود جز با شرک یا نواقض اسلام.

از طرفی پیامبر صلی الله علیه وسلم می فرمایند: (لایزنی الزانی حین یزنی وهو مؤمن ولایسرق السارق حین یسرق وهومؤمن ولایشرب الخمرحین یشربها وهومؤمن) یعنی: شخص زناکار، دزد ومشروب خوار درحین انجام اعمال مزبور فاقد صفت ایمان هستند.

" امام نووی- رحمه الله- درشرح این حدیث می گوید: علما درباره مفهوم این حدیث اختلاف نظر دارند، صحیح ترین دیدگاه این است که: شخص گناهکار درحین انجام آنها ایمان کامل را از دست داده است نه به کلی فاقد اصل ایمان باشد، زیرا این معنی با تعابیر بکاررفته در این زمینه ها که برنفی چیزی اطلاق گشته ومراد نفی کمال آن می باشد، تطابق دارد.مثل اینکه گفته شود: هیچ دانشی جزدانش سود آور وجود ندارد، هیچ سرمآیه ای جز شتر، ارزشمند نیست و یاهیچ گونه زندگی جززندگی آخرت دارای ارزش واعتبار نمی باشد.

علت آنکه چنان تأویلی رابرایش برگزیدیم حدیث ابوذر از پیامبر صلی الله علیه وسلم است که می فرماید: (من قال لااله الاالله دخل الجنة...)یعنی: کسی که بگوید" لااله الاالله" وارد بهشت می شود، و یا حدیث عبادةبن صامت که یاران بزرگوار بر ترک دزدی، زنا و...با پیامبر بیعت نمودند وسپس به ایشان فرمود: (فمن وفی منکم فأجره علی الله ومن فعل شیئا من ذلک فعوقب فی الدنیا فهو کفارته و...) یعنی: هرکه به این اوامر پایبند بود پاداشش نزد خدا است وهرکه هم یکی ازآنها را انجام داد و علیه وی اقامه حد شد کفاره گناهش محسوب می شود،  این دوحدیث وامثال آنها، آیه:« إِنَّ اللّهَ لاَ یَغْفِرُ أَن یُشْرَکَ بِهِ وَیَغْفِرُ مَا دُونَ ذَلِکَ لِمَن یَشَاء »(النساء: 48)  یعنی: خداوند (هرگز) شرک را نمى‏بخشد! و پایین‏تر از آن را براى هر کس (بخواهد و شایسته بداند) مى‏بخشد. واجماع علما براینکه: زنا، دزدی، قتل ودیگر گناهان کبیره به استثنای شرک موجب کفر انجام دهنده اش نمی گردد بلکه مؤمن ناقص الایمان محسوب شده ودرصورت توبه کردن عقوبتی بدان تعلق نمی گیرد، و اگر به همان حالت اصرار برگناهان از دنیارفت سرنوشتش به خداوند سبحان موکول می گردد یا بدون عقاب در بهشت را به رویش می گشاید و یا پس از عقاب وعذاب مورد مغفرتش قرار می دهد، دال بر آن است."( شرح صحیح مسلم1/41ـ42.)

 
بنابراین تمامی اهل سنت براین باورند که: انسان مؤمن به محض ارتکاب هیچ یک از گناهان کبیره ـ یعنی درصورت عدم اعتقاد به حلال بودنش ـ، کافر محسوب نمی شود واگر یکی از آنها را مرتکب گشت وپیش از توبه فوت کرد ماندگار درجهنم نخواهد بود چنانچه در احادیث آمده است ،بلکه چنانچه در حدیث عبادة بن صامت آمده :{ پیامبر خدا بیعتی همچون بیعت زنان ازما گرفت وآن اینکه: شریک برای خدا قرارندهیم،  دزدی نکنیم،  مرتکب زنا نشویم،  فرزندانمان را نکشیم ویکدیگر رادشنام ندهیم. هرکه به این اوامر پایبند بود پاداشش نزد خدا است وهرکه هم یکی ازآنها را انجام داد و علیه وی اقامه حد شد کفاره گناهش محسوب می شود ولی خدا گناهش را پنهان نمود سرنوشتش به ایشان موکول می گردد، یا عذابش داده و یامورد مغفرتش قرارمی دهد. این حدیث را امام مسلم درصحیحش3/1333}، سرنوشتش به خدا موکول می گردد، یا مورد بخشش قرارش می دهد و یا به اندازه گناهانش او را کیفر داده و سپس د ربهشت را به رویش می گشاید.ولی پیرامون ترک نماز ازروی سستی وتنبلی اختلاف نظر دارند، برخی وی را کافردانسته و برخی دیگروی را کافر نمی دانند.( شرح السنة بغوی1/103)

این بود چکیده مذهب اهل سنت درباره ی مسلمان مرتکب گناه کبیره که این دیدگاه خویش را بر پآیه دلایلی از کتاب وسنت بنا نهاده اند:

امام بخاری- رحمه الله- درصحیح خود بابی برای این بحث گشوده ومی گوید: ارتکاب هیچ گناهی به جز شرک موجب کفر نمی گردد چون پیامبر خدا  صلی الله علیه وسلم خطاب به ابوذر فرمود: (انک امرؤفیک جاهلیة): تو کسی هستی که هنوز هم رسوبات دوران جاهلی در تو باقی مانده است. وخداوند هم در این باره می فرماید:« إِنَّ اللّهَ لاَ یَغْفِرُ أَن یُشْرَکَ بِهِ وَیَغْفِرُ مَا دُونَ ذَلِکَ لِمَن یَشَاء » النساء: 48

ایشان درادامه می افزاید: خداوند درآیه ای دیگر چنین می فرماید: « وَإِن طَائِفَتَانِ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ اقْتَتَلُوا فَأَصْلِحُوا بَیْنَهُمَا »(الحجرات: 9)  ترجمه: و اگر دو طایفه از مؤمنان با هم بجنگند میان آن دو را اصلاح دهید} یعنی هردو گروه را مؤمن قلمداد کرده است.

بنابراین آیه فوق دلیل دوم اهل سنت وجماعت درباره کافرنبودن مرتکب گناه کبیره به شمار می آید زیرا با وجود ارتکاب گناه کبیره (کشتار و به جان همدیگر افتادن) ایشان را مسلمان معرفی می نماید.

درسنت نیز احادیث متعددی که دیدگاه ایشان را تأیید می نمایند، ازجمله حدیث «بیعةالنساء» ازطریق عبادة بن صامت که به هنگام بررسی دیدگاه امام شافعی پیرامون این موضوع بدان خواهیم پرداخت.

یکی دیگر از دلایل ایشان حدیثی است که امام مسلم درصحیح خود ازابوذر رضی الله عنه نقل می نماید که: دوبار پشت سرهم پیش پیامبرخدا   صلی الله علیه وسلمرفتم درحالیکه زیرپارچه ای سفید خوابیده بود، بار سوم که رفتم بیدار گشته بود من نیز خدمتشان نشستم وفرمود: هرکسی شعارتوحید را برزبان جاری ساخته وسپس با همان عقیده از دنیا برود، داخل بهشت می گردد، اگر مرتکب زنا ودزدی هم شده باشد؟  فرمود: اگر مرتکب آنها نیز شده باشد، برای باردوم گفتم: اگر زنا ودزدی هم انجام داده باشد، سه بارپشت سرهم فرمود: حتی اگر چنین هم باشد، دربار چهارم فرمود: علی رغم خواست ابوذر.( ‏ شرح صحیح مسلم2/94‏)

 

والله اعلم