(سوال) آیا تبرک و توسل به قبور اولیاء جایز است؟ می گویند ابو ایوب صورت خود را بر روی قبر پیامبر گذاشته است و بدین طریق توسل کرده است ؟

(جواب) اولاً این مطالب دروغ هستند، و هیچیک از صحابی پیامبر صلی الله علیه وسلم به قبر ایشان تبرک نجسته اند، دوماً فرض کنیم که ابو ایوب رضی الله عنه صورت خود را بر روی قبر پیامبر صلی الله علیه وسلم گذاشته باشد، این چه ربطی به توسل دارد؟؟!

امام نووی در «المجموع» جلد 5 صفحه 311 می گویند: «امام ابوالحسن محمد بن مزروق زعفرانی که از اهل علم هستند در کتاب الجنایز خود می نویسند: "نباید قبر را با دست لمس کرد و نباید بر آن بوسه زد"، زیرا در اسلام تنها موردی که جایز است مسح شود، حجرالاسود است و این بخاطر این حدیث صحیح است که :«ان عمر رضی الله عنه قال:« والله انی لاعلم انک حجر لا تضر و لاتنفع،ولولا انی رایت رسول الله صلی الله علیه وسلم یقبلک ما قبلتک». صحیح بخاری 2/160 کتاب الحج. یعنی:« عمر رضی الله عنه گفت: به الله سوگند که من می دانم تو یک تکه سنگی که نه ضرری می رسانی و نه نفعی می توانی به من برسانی،و اگر رسول الله صلی الله علیه وسلم را نمی دیدم که این کار (مسح) را می کردند،من نیز اینکار را انجام نمی دادم». پس سایر جمادات و سنگها و ضرایح و امثالهم جایز نیست که بر آن بوسه زده شود یا مسح شوند.زیرا این امر مخصوص بیت الله است و نبایستی بیت مخلوق در این امر تشبیه شود».

و باز امام نووی رحمه الله در مورد مسح و بوسیدن قبر پیامبر صلی الله علیه وسلم می گوید : «مسح قبر پیامبر صلی الله علیه وسلم  با دست و بوسیدن آن مکروه است. بلکه ادب آن است که [زائر] دور از قبر بایستد همانطور که در زمان حیات پیامبر صلی الله علیه وسلم دور از وی می ایستادند[یعنی به خاطر احترام به پیامبر صلی الله علیه وسلم،بین خود و پیامبر صلی الله علیه وسلم با فاصله ای  می ایستادند]و این (طرز زیارت کردن) صواب است. و این همان است که علما گفته اند و خود نیز آن را اجرا کرده اند.»
( الایضاح فی المناسک امام نووی رحمه الله  صفحه 161.).

و امام غزالی رحمه الله می گویند: "مسح قبور و بوسیدن ضریح از عادات نصاری هستند" احیاءعلوم الدین 1/271.

از طرفی پیامبر صلی الله علیه وسلم از اینکه قبر وی را مکان مراسم قرار دهند و یا اینکه بر روی قبور مسجد بسازند نهی فرموده است. رسول الله صلی الله علیه وسلم می فرمایند: « لا تتخذوا قبری عیدا ...». یعنی :« قبر من را مکانی برای برگزاری مراسم و جشن قرار ندهید...».( ابوداود 1/319 و مسند امام احمد 2/376.)

و یا با لفظ «و لا تجعل قبر عیدا »( سنن ابوداود 2/534.) نیز آمده.ابن تیمیه رحمه الله در مورد این روایت می گوید:" از افضل تابعین یعنی علی بن حسین معروف به زین العابدین رحمه الله روایت شده است زمانی مردی حریص بود تا نزد قبر پیامبر صلی الله علیه وسلم دعا بخواند و ایشان وی را با استناد به این حدیث نهی کرد و  این حدیث را از جدش علی بن ابیطالب رضی الله عنه برای او روایت نمود و توضیح داد که قصد وی برای دعا در کنار قبر پیامبر صلی الله علیه وسلم، عید قرار دادن قبر پیامبر صلی الله علیه وسلم است."( اقتضاء صراط المستقیم 2/659.)

و در جایی دیگر می گوید: «زمانی که هنوز حجره پیامبر صلی الله علیه وسلم از مسجد النبی جدا بود تا زمان ولید بن عبد الملک در سال 93 هجری، هیچ کدام از صحابه و تابعین داخل حجره نشدند تا درآنجا نماز بخوانند یا دعا کنند و یا قبر را مسح کنند»( مجموع الفتاوی 27/190.).

و زمانی که مسجد نبوی گسترش یافت،حجره را به صورت مثلثی شکل داخل مسجد قرار دادند تا هیچ کسی در هنگام نماز خواندن با وجود استقبال از قبله،در جهت قبر پیامبر صلی الله علیه وسلم قرار نگیرد .( فتح الباری 3/200.)

پس چون هیچ دلیلی در قرآن و سنّت صحیح نبوی مبنی بر مشروعیت تبرک به قبر پیامبر صلی الله علیه وسلم  وجود ندارد. و همچنین سلف صالح از صحابه رضی الله عنهم و تابعین و بعد از آنها از ائمه مسلمین دیده نشده است که به قبر پیامبر صلی الله علیه وسلم تبرّک جویند یا به آن امر کرده باشند بلکه از این کار نهی نموده اند.( اقتضاء صراط المستقیم 2/656.)

لذا هرگونه تبرکی همانند مسح قبر پیامبر صلی الله علیه وسلم یا بوسیدن آن یا بوسیدن خاک اطراف قبر یا چسباندن شکم و پشت خود به دیوار قبر از جمله مظاهر تبرک غیر مشروع به قبر پیامبر صلی الله علیه وسلم و ممنوع است.


والله اعلم