(سوال) استخاره به چه معناست و چگونه باید آنرا انجام بدهیم؟

(جواب) استخاره یعنی طلب خیر کردن، و هر کس قصد انجام کار مهمی نمود، مستحب است در مورد آن از خداوند متعال طلب خیر (استخاره) کند، همانطور که مگویند: " ما خاب من استخار و ما ندم من استشار "، یعنی: "کسی که استخاره میکند زیان نمیبیند و کسی که مشورت میکند پشیمان نمیشود".

و در چگونگی و فضل استخاره در حدیث صحیح از جابر ابن عبدالله روایت شده است که گفت: "پیامبر صلی الله علیه و سلم استخاره در تمام کارها را مانند سوره‌ای از قرآن به ما یاد می‌داد و می‌فرمود: "هرگاه کسی از شما خواست کار مهمی را انجام دهد دو رکعت نماز غیر فرض بخواند؛ سپس بگوید : (اللهم إنی أستخیرک بعلمک و أستقدرک بقدرتک، وأسألک من فضلک العظیم. فإنک تقدر و لا أقدر، و تعلم و لا أعلم و أنت علام الغیوب، اللهم إن کنت تعلم أن هذا الأمر خیر لی فی دینی و معاشی و عاقبة أمری – أو قال فی عاجل أمری و آجله – فاقدره لی و یسره لی ثم بارک لی فیه، وإن کنت تعلم أن هذا الأمر شر لی فی دینی ومعاشی وعاقبة أمری – أو قال : فی عاجل أمری و آجله – فاصرفه عنی و اصرفنی عنه، و اقدر لی الخیر حیث کان ثم رَضِّنی به" و یسمی حاجته) (روایت بخاری 6382/183/11)
یعنی: "خداوندا! به سبب علمت از تو طلب خیر می‌کنم و به سبب قدرتت از تو طلب قدرت می‌کنم و از فضل عظیم تو می‌خواهم، چون تو توانایی و من ناتوانم، وتو می‌دانی و من نمی‌دانم، و تو بسیار دانای غیبی، خداوندا تو میدانی اگر که این کار ... برای دین، دنیا و عاقبت کارم – یا فرمود برای حال یا آینده‌ام – خیراست آنرا برای من مقدر و آسان گردان و سپس در آن برکت بیانداز، و خداوندا تو میدانی اگر که این کار ... به مصلحت دین، دنیا و عاقبت کارم – یا فرمود برای حال یا آینده‌ام – نیست، آنرا از من دور کن و مرا از آن منصرف نما و خیر را هر جا که هست برایم مقدر فرما و مرا از آن خشنود نما"، سپس حاجتش را (در بین نقطه چین ذکر شده) بیان کند.

اما در مورد قبولی و نتیجه استخاره، چند حالت ممکن است برای او رخ دهد:

1- اگر آن مسئله برایش خوب باشد، قلبش برای انجام آن منشرح میشود و میل پیدا میکند، پس آنرا انجام میدهد، و این نظر جمهور اهل علم میباشد.

2-اگر آن مسئله برایش بد باشد، قلبش برای انجام آن منقبض میشود و نفرت و یا کراهت پیدا میکند، پس آنرا ترک میکند، و این نظر جمهور اهل علم میباشد.

3- بعضی از علماء نظرشان بر اینست که پس از استخاره ضروری نیست که برای انجام آن مسئله قلبش منشرح و یا منقبض شود، و فقط کارش را ادامه میدهد اگر برایش خیر باشد ادامه پیدا میکند و اگر برایش شر باشد از آن منصرف خواهد شد، ولی این قول چندان قوی نیست و نظر جمهور اهل علم در مورد نتیجه استخاره که ذکر شد قویتر و راجح تر میباشد.

4- از شروط قبولی استخاره این نیست که حتما باید خوابی در مورد انجام و یا ترک مسئله ای را ببیند، ولی احتمال دارد که کسی خوابی نیز پس از استخاره ببیند که تعبیرش بیانگر انجام و یا ترک آن مسئله باشد، ولی تعبیر آن خواب را باید از معبرین خواب پرسید تا مفهوم آنرا برایش بازگو کنند.

5- اگر حالت انبساط یا انقباض قلب را احساس نکرد استخاره را تکرار کند و سعی کند استخاره را در اوقات استجابت دعا انجام دهد مثلا سحرگاه، ما بین اذان و اقامه در مسجد و غیره، زیرا استخاره نوعی دعا میباشد و در این اوقات دعا بیشتر اجابت میشوند.
اما اگر باز هم برای انجام و یا ترک آن مسئله اثری در قلبش ندید، پس آن کار را ترک میکند و یا انجام میدهد و اگر برایش خیر باشد کار برایش آسانتر میشود و ادامه پیدا میکند، و اگر خیر نباشد با موانعی روبرو میشود و از آن منصرف کرده میشود، ولی بهتر است که مسئله اش را با اهل علم و حکمت و دلسوز مشورت کند تا او را بهتر راهنمایی کنند، زیرا همانطور که میگویند: "ما خاب من استخار و ما ندم من استشار"، یعنی: "کسی که استخاره میکند زیان نمیبیند و کسی که مشورت میکند پشیمان نمیشود".

و در پایان باید گفت که استخاره فقط و فقط به همین صورت می باشد و استخاره گرفتن با قران صحیح نیست و عملی بدعت می باشد زیرا از رسول الله - علیه الصلاة و السلام - چنین عملی ثابت نشده است و ایشان استخاره را تنها به همین صورت تشریح کرده اند و سنت نیز به شکلی است که در بالا ذکر شد .
استخاره گرفتن با قران توهین به قران است زیرا کسی که با قران استخاره می کند صفحه ای را بد می داند و صفحه ای را خوب می داند در حالیکه قران کریم کتابی پاک و سراسر خوبی است و در آن چیز بدی یافت نمی شود و برای استخاره گرفتن با قران هیچ سند شرعی موجود نیست .

متاسفانه بدعت ها جای سنت ها را گرفته اند متاسفانه . بر ما است و بر علماست که با این بدعت ها و خرافات مبارزه نمایند . الله متعال توفیق عمل به کتاب الله و سنت پاک رسول الله - علیه الصلاة و السلام - را نصیب همه ی انسان های روی زمین بگرداند . آمین یا رب العالمین .

والله تعالی اعلم