(سوال) اگر در حلال یا حرام بودن کاری شک داشتیم، چکار کنیم؟
(جواب) اگر شما در انجام کاری شک داشتید که آیا آنرا انجام بدهید یا خیر، بصورت زیر عمل کنید:
الف) اگر شک و تردید شما به این خاطر بود که حکم آنرا از دیدگاه شریعت نمی دانستید که آیا انجام آن حرام است یا حلال (که به اصطلاح به این حالت امورات مشتبه گویند)، در اینصورت تا زمانیکه حکم شرعی آنرا کشف نکنید، نباید آن کار را انجام دهید، یعنی فعلا فرض کنید که انجام آن کار حرام است تا آنکه پس از مطالعه و یا پرس و جو از اهل علم برایتان مشخص شود که آن کار حلال است یا حرام؟
اگر پس از تحقیق معلوم شد که آن عمل حرام است، پس شما مرتکب گناهی نشده اید زیرا شما از همان ابتدا حکم را بر حرام بودن داده بودید و لذا خود را از گناه محفوظ داشته بودید.
و اگر معلوم شود که آن عمل حلال است، پس شما می توانید از آن لحظه به بعد آن کار را انجام دهید، زیرا حکم شریعت را مبنی بر جایز بودن آن بدست آورده اید و با اطمینان خاطر و بدون شک و تردید آن عمل را انجام می دهید.
دلیل این احکام نیز احادیث صحیح زیر هستند، پیامبر صلی الله علیه وسلم در مورد امورات مشتبه چنین می فرمایند:
حسن بن علی بن ابی‌طالب روایت شده است که فرمود: از پیامبر صلی الله علیه وسلم به‌یاد دارم که فرمودند: «دَعْ ما یَرِیبُکَ إِلَى مَا لا یَریبُکَ، فَإِنَّ الصِّدْقَ طُمْأَنِینَةٌ، وَالْکَذِبَ رِیبةٌ»
«آنچه که تو را به شک می‌اندازد، به سوی کاری که تو را به شک نمی‌اندازد ترک کن؛ زیرا صدق (موجب) اطمینان و آرامش، و دروغ (موجب) تزلزل و شک است». ترمذی روایت کرده (2520).
پس مسلمانی که از عاقبت خود بیمناک است بایستی از شک پرهیز نماید و جانب احتیاط را بگیرد و جانب احتیاط اینست که از آن کار که حکم آنرا نمی داند پرهیز کند.
ب) اگر بر حلال بودن و مباح بودن آن عمل از جانب شرع آگاه بودید ولی شک و تردید شما به این خاطر بود که نمی دانستید که آیا انجام دادن یا ندادن آن عمل به خیر و صلاح شماست یا خیر؟ در اینحالت برای آنکه تصمیم خود را قطعی کنید و از این دو دلی خارج شوید می توانید نماز استخاره بخوانید .
والله اعلم