(سوال) به شخصی بدهکارم ولی به هیچگونه به او دسترسی ندارم، چکار باید کرد؟

(جواب) حقوق بندگان نزد خداوند اهمیت بسیاری دارد، گاه می‌شود که خداوند به وسیله ی توبه شخصی حق خود را ببخشد، اما برای حقوق بندگان چاره‌ای جز پرداخت آن نیست، قبل از آن که روزی فرا برسد که در آن روز دیگر با درهم و دینار حقوق مردم پرداخت نمی‌گردد، بلکه پرداخت حقوق به وسیلة نیکی‌ها و بدی‌ها صورت می‌گیرد، خداوند متعال می‌فرماید: « إِنَّ اللّهَ یَأْمُرُکُمْ أَن تُؤدُّواْ الأَمَانَاتِ إِلَى أَهْلِهَا » نساء 58.

«خداوند به شما فرمان می‌دهد که امانت‌ها را به اهلش بسپارید».

و پیامبر صلی الله علیه وسلم می‌فرمایند: «سبحان الله، خداوند در امر وام چقدر تشدید فرموده اند؟! سوگند به آن خدایی که جانم به دست اوست، اگر مردی در راه خدا کشته شود، سپس زنده گردد و باز کشته شود، و سپس زنده گردد و باز کشته شود، با وجود این اگر بر او وامی باشد، تا هنگامی که وام او پرداخته نشود وارد بهشت نمی‌گردد». نسائی، المجتبی 7 / 314، بخاری 3594.

بنابراین شما بایستی تمام تلاش خود را در یافتن طلبکار بکار ببندید و در یافتن او جدیت نشان دهید، و بدانید که اگر شما در این امر صداقت داشته باشید خداوند متعال شما را یاری خواهد نمود، چنانکه پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمودند: «هر کس با قصد بازپرداخت وام از مردم قرض کند، خداوند آن مال را از او پرداخت می‌کند، و هرکس به قصد عدم پرداخت مالی را از کسی بگیرد، خداوند آن مال را هلاک و تلف می‌کند». بخاری، نگا: فتح الباری 5 / 54.

و اگر شما تلاش خود را کردید ولی طلبکار را نیافتید، می توانید طلب ایشان را به وارثانش بدهید و یا آنکه آن مبلغ را به نیت او صدقه دهید، ولی هرگاه او را یافتید و طلب مال خود را کرد، به او بگویید که در یافتنش بسیار تلاش کردید و در عوض طلبش را صدقه دادید، اگر شما را حلال کرد که خوبتر، وگرنه مالش را به او بازگردانید و ان شاءالله اجر آن صدقه نیز نصیب شما خواهد شد.


والله اعلم