(سوال) آیا درست است که در دعایمان بگوییم : "خدایا اگر این دعا به صلاحم است قبول کن ؟ آیا گفتن ان شاءالله بعد از دعا صحیح است ؟

(جواب) گاهی انسان برای چیزی دعا می کند که مطمئن است که آن چیز خیر است؛ مثلا کسی دعا می کند که خداون حج یا جهاد یا کمک به مستمندان و امثال آنها را نصیبش کند، بدون شک همه ی این موارد خیر و صلاح هستند زیرا شرع انجام آنها را یا واجب گردانیده یا مستحب، و هرآنچه که خدا واجب یا مستحب گرداند بدون شک درآن خیر و صلاح نهفته است. در اینگونه مواقع نباید گفت که "خدایا اگر صلاح می دانی .." زیرا این دعا معنای جزم را ندارد در حالیکه فرد دعا کننده باید برای دعایش جزم و اصرار داشته باشد. اما برخی از موارد هستند که نه تنها هیچ خیر و صلاحی ندارند، بلکه شر و گناه هستند، مانند زنا کردن یا موفقیت در دزدی و یا قتل و امثال آنها، شخص مسلمان نباید دعا کند که خداوند وی را برانجام این گونه گناهان یا هر امر حرام یا مکروه دیگری یاری رساند، و حتی نباید بگوید" خدایا اگر صلاح می دانی.."،

اما برخی از امورات مباح هستند که فرد نمی داند آیا رسیدن به آن به نفع و صلاحش است یا بلعکس؛ مثلا فردی برایش خواستگار می آید، ازدواج مباح است، حال فردی که به خواستگاری می رود یا کسی که خواستگار برایش می آید چون نمی داند که ازدواج با طرف مقابل مایه ی خیر است یا نه؛ می تواند چنین دعا کند: "بار خدایا؛ اگر خیر و صلاح من در این است که با آن فرد ازدواج کنم؛ پس ازدواج ما را میسر بفرما، و اگر مایه ی صلاح و خیرمان نیست؛ پس خیر بهتری را نصیبمان بگردان" و در انتها آمین بگوید.

زیرا در امورات مباح فرد مخیر است که انتخاب کند و گاهی انتخاب ما صحیح نیست و یا تمایلات یا خواسته هایمان موافق منفعت نیستند و لذا در اینگونه مواقع بهتر است از عبارات "اگر صلاح ما در آن است" در دعایمان استفاده کنیم.

اما اگر در امورات خیر که قبلا اشاره کردیم (مانند حج کردن) بگوییم :"خدایا اگر صلاح می دانی"، در حقیقت ما در دعایمان هیچ تمایلی نشان نداده ایم و گفته ایم که خداوندا اگر حج کردن به نفعم است مرا به حج مشرف گردان! درحالیکه اگر حج کردن مایه ی خیر و صلاح نبود خداوند تبارک و تعالی هرگز آنرا بر ما فرض نمی کرد.

همچنین نباید در انتهای دعا بجای آمین ؛ ان شاءالله گفت، زیرا گفتن ان شاءالله معنی جزم را نمی رساند و بلکه بدین معناست که خدایا اگر خواستی دعایم را قبول کن و اگر نخواستی قبول نکن!! درحالیکه فرد دعا کننده باید با خشوع و ترس و امید و جزم و قطع از الله خواسته اش را بخواهد.

والله اعلم