(سوال) آیا کار خانه مسؤلیت شرعی زن است؟

(جواب) اسلام اساس ‌و پایه رفتار متقابل بین زن و شوهرو تنظیم‌‌ زندگی بین آنان را بر اساس و پایه فطری وسرشتی نهاده است: چون‌مرد بیش از قدرت وتوانائی کار و کسب و تلاش وکوشش خارج ازمنزل را دارد، و زن بیش ازمرد بر اداره‌کار خانگی و تربیت و پرورش فرزندان‌و فراهم نمودن وسایل آسایش خانگی‌، توانائی دارد، مرد به چیزی موظف و مکلف شده است‌که با حال او مناسبت دارد و زن هم بچیزی موظف و مکلف شده است که با سرشت او سازگار است‌. بنابراین کار خانه و خانوادگی از داخل و خارج‌سامان ونظام می‌گیرد وآنوقت هیچکدام از زن و شوهر، موجبات انقسام و از هم گسیختگی خانه را فراهم نمی‌کنند واین مسئولیت را بعهده نمی‌گیرند.

پیامبر صلی الله علیه و سلم در میان علی و فاطمه داوری نمود و خدمات خانگی و داخل خانه را به فاطمه سپرد وکار وکسب خارج از خانه را بعهده علی واگذاشت‌.

بخاری ومسلم روایت‌کرده‌اند که فاطمه به حضورپیامبر صلی الله علیه و سلم رفت و از سستی و ناتوانی دستهایش شکوه نمود و از او خواست ‌که زنی را به خدمتگزاری او بگمارد. پیامبر صلی الله علیه و سلم گفت‌:«ألا أدلکم على ما هو خیر لکما مما سألتما: إذا أخذتما مضاجعکما فسبحا الله ثلاثا وثلاثین، واحمدا ثلاثا وثلاثین، وکبرا أربعا وثلاثین، فهو خیر لکما من خادم» [‌آیا می‌خواهید شما را بچیزی راهنمائی ‌کنم‌ که برایتان‌،‌ از خدمتگزار بهتر باشد؟‌ هرگاه برختخواب رفتید و بر پهلو خوابیدید، 33 بار سبحان الله و 33 بار الحمد لله و 34 بار الله‌ اکبر بگوئید، این برای شما از خادم بهتر است‌]‌. از اسماء دختر ابوبکر روایت است ‌که ‌گفت‌: من تمام‌ کارهای خانگی ز‌بیربن عوام -‌شوهرم -‌را انجام می‌دادم و او اسبی داشت ‌که من به وی رسیدگی می‌کرد‌م و علفش را می‌دادم و آن را پرورش می‌نمودم‌. او ‌آن را ‌آب و علف می‌داد و سطل را درست می‌کرد و خمیر را می‌ساخت و خرما را از فاصله دو سوم فرسخ بر سر می‌نهاد و بخانه می‌آورد.

از این دو حدیث برمی‌آید که زن موظف است‌، بانجام‌ کارهای خانگی‌، همانگونه‌ که‌ مرد موظف است به نفقه دادن وی‌. فاطمه دخت پیامبر صلی الله علیه و سلم از رنج کارهای خانگی ‌که انجام می‌داد پیش پیامبر صلی الله علیه و سلم شکوه نمود و پیامبر صلی الله علیه و سلم به علی نگفت‌:‌که انجام خدمات خانگی بعهده فاطمه نیست‌، بلکه بعهده خود شمااست‌. و همچنین پیامبر صلی الله علیه و سلم وقتی دیدکه اسماء دختر ابوبکرکارهای خانگی شوهرش را انجام می‌دهد به وی نگفت‌:‌که بر تو خدمتی نیست بلکه او را در انجام خدمات خانگی بحال خود گذاشت‌. و همچنین پیامبر صلی الله علیه و سلم نسبت به انجام خدمات زنان پیامبر صلی الله علیه و سلم در خانه چیزی نگفته‌اند، و حال آنکه می‌دانست‌که در میان آنان ‌کسانی هستندکه ناراضی می‌باشند وکسانی هستندکه راضی هستند ابن القیم‌گفته است‌: این مطلب چیزی است‌که درآن شکی نیست و برای این‌کار میان شریف و غیر شریف و فقیر و غنی‌، فرقی نیست و دیدیم‌که شریفترین زنان جهان به نزد پیامبر صلی الله علیه و سلم رفت و از خدمات خانگی شکوه نمود و او به شکایت او ترتیب اثر نداد.

«ولهن مثل الذی علیهن، بالمعروف» [‌همانگونه که بر مردان حقوقی است برابر عرف در برابر زنانشان، بر زنان نیز حقوقی است برابر عرف در قبال شوهرانشان‌] ‌. بنقل از تفسیر قرطبی تفسیر سوره بقره آیه 229.

و از زمانهای بسیار دور و امروز نیز اینگونه خدمات درکشورهای اسلامی بعهده زنان بوده و هست‌. زنان پیامبر صلی الله علیه و سلم و زنان اصحاب اوکارهایی از قبیل تهیه آرد به وسیله دست آس و نان پزی و پخت و پز و فرش‌گستردن و پذیرائی وامثال آن را انجام می‌دادند وکسی را در میان آنان سراغ ندایم‌،‌که از انجام آنها خودداری‌کرده باشد .


والله اعلم