(سوال) آیا حدیث : « من کان له إمام فقراءة الامام له قراءة» صحیح است ؟
(جواب) خیر این حدیث ضعیف است . حدیث: «من کان له إمام فقراءة الامام له قراءة»
یعنی: کسی که امام جماعت دارد قرائت امام برای او کافی است.
این حدیث از طریق چند صحابی نقل شده است که همگی آن طُرق ضعیف هستند.
و از جمله کسانی که این حدیث را ضعیف دانسته اند عبارتند از:
- امام بخاری، او در مورد آن گفته: «هذا خبر لا یثبت عن اهل العلم بالحجاز و العراق و غیرهم، لارساله و انقطاعه». یعنی: این خبر از اهل علم حجاز و عراق و دیگران ثابت نشده، به دلیل ارسال و انقطاع سند آن.
منبع: شرح سنن ابن ماجه؛ مغلطای (5/1460).
- همچنین ابن ابی حاتم در کتاب "الجرح والتعدیل"(2/182) در مورد این حدیث گفته: « فیه إسماعیل بن عبد الله أبو یحیى متروک الحدیث».
یعنی: در سند حدیث شخصی بنام اسماعیل بن عبدالله ابویحیی هست که متروک الحدیث است.
- امام دارقطنی در کتاب "السنن" (1/331) حدیث را ضعیف دانسته است.
- ابن عبدالبر در التمهید (11/48) حدیث را ضعیف دانسته است، و گفته: « فیه جابر الجعفی ضعیف الحدیث مذموم المذهب لا یحتج بمثله». یعنی: در سند حدیث شخصی بنام جابر جعفی وجود دارد که ضعیف الحدیث بوده و مذموم المذهب بوده و به شخصی همچون او احتجاج نمی شود.
- حاکم نیز آنرا ضعیف دانسته، در کتاب: معرفة علوم الحدیث ص304.
و ابن جوزی در "العلل" (1/431) حدیث را ضعیف دانسته است.
و حافظ ابن حجر رحمه الله گفته: «حدیث ضعیف عند الحفاظ، و قد استوعب طرقه و علله الدارقطنی و غیره». فتح الباری (2/242).
یعنی: حدیث نزد حفاظ ضعیف است، و دارقطنی و دیگران طرق آنرا آورده و علل های آنرا ذکر کرده است.
- خطابی در "معالم السنن"1/179 گفته: حدیث مرسل است.
- امام بیهقی در خصوص این حدیث گفته: «فیه جابر الجعفی ولیث بن أبی سلیم لا یحتج بهما، وکل من تابعهما على ذلک أضعف منهما، أو من أحدهما».
یعنی: در سند حدیث شخصی بنام جابر جعفی و لیث بن ابی سلیم وجود دارد که به آن دو نفر احتجاج نمی شود، و هرکس که از آن دو نفر پیروی کرده از هر دو یا یکی از آنها ضعیف تر بوده.
- ابن قیسرانی گفته: «عن جابر من طرق فیها ضعیف أو کذاب وعن ابن عمر فیه ضعیف وعن ابن شداد مرسل وعن أبی سعید بإسناد لم یتابع علیه». ذخیرة الحفاظ - 4/2375
یعنی: این حدیث از طریق جابر رضی الله عنه، شخصی در سند آن وجود دارد که یا ضعیف است یا کذاب، و از طریق روایت ابن عمر رضی الله عنه شخصی وجود دارد که ضعیف است، و از طریق روایت ابن شداد حدیث مرسل است، و از طریق روایت ابوسعید خدری رضی الله عنه با اسنادی روایت شده که به او نمی رسد.
البته محدثین دیگری در خصوص ضعف آن حدیث اشاره کرده اند، که ما از جهت اختصار همه را ذکر نکردیم، اما اگر قصد دارید تا بیشتر در مورد علت ضعف تمامی طرق آن حدیث را بصورت مفصل و علمی بدانید، به شما توصیه می کنیم کتاب " مستدرک التعلیل علی ارواء الغلیل"صفحات (262-272) تالیف: دکتر احمد بن محمد الخلیل را مطالعه کنید، که اقوال متخصصین حدیث را در خصوص ضعف آن حدیث و علت آنرا ذکر کرده است، و در آن منبع با ذکر دلایل و اقوال محدثین روشن کرده که تمام طرق حدیث مردود است.
خلاصه اینکه این حدیث که از طریق چند صحابی روایت شده، اما تمامی طرق آن دارای ضعف و یا علل خفی می باشد، تا جایی که محدثین برجسته ای همچون امام بخاری و دارقطنی و حافظ ابن حجر رحمهم الله حدیث را ضعیف و غیر قابل استناد دانسته اند.
والله اعلم