الاعتصام
(سوال) قدرت و توانایی اجنه ها در چه حدی است؟
(جواب) خداوند به جن ها توانی داده که به انسانها نداده و خداوند از برخی قدرت و توان آنها برای ما سخن گفته است . مانند:
1- سرعت حرکت و انتقال
عفریتی از جن ها با حضرت سلیمان علیه السلام تعهد کرد که عرش ملکه یمن را در مدتی کمتر از اینکه شخصی از جایش بلند شده و بنشیند، در محضر او حاضر کند:
سوره ی نمل آیات 39 و 40
2- سبقت گرفتن از انسانها در عرصه فضا
جن ها از دیر زمان به سوی آسمانها سعود می کردند و از اخبار آسمانها استراق سمع می کردند تا هر حادثه را قبل از وقوع بدانند .
(ما قصد آسمان کردیم، و همه جای آن را پر از محافظان و نگهبانان نیرومند (ملائکه) و شهاب ها (ی سوزنده) یافتیم. ما (پیش از این) در گوشه‌ها و کنارهای آسمان برای استراق سمع می‌نشستیم (و کسب خبر می‌کردیم) ولی اکنون هر کس بخواهد گوش فرا دهد، شهاب آماده‌ای را در کمین خود می‌یابد که به سوی او نشانه می‌رود).
سوره ی جن آیات 8 و 9
رسول الله صلی الله علیه وسلم نحوه استراق سمع را چنین توضیح داده است: وقتی خداوند می خواست کاری انجام گیرد فرشتگان بمنظور اطاعت از وی پرهای خود را مانند زنجیری بر صخره ای می زدند. وقتی اضطراب دلهایشان زدوده شد، با هم می گفتند: پروردگار چه فرمود؟ می گویند: هر آنچه گفته حق است، او برتر و بزرگ است.
استراق کنندگان این گفتگوی فرشتگان را می شنیدند و آن را به دیگران منتقل می کردند، آنها نیز آن را به دسته‌ی دیگری منتقل می‌کنند، تا اینکه در نهایت آن کلمه‌ی استراق شده را به ساحر یا کاهنی می‌رسانند، چه بسا ممکن است قبل از رساندن آن کلمه به ساحر و یا کاهن شهاب سنگی آن را نشانه بگیرد و کسی از آن اطلاع نیابد، و ممکن است هیچ شهاب سنگی آن را نپیماید و به دست کسی بیفتد، از این‌رو به وسیله‌ی آن یک کلمه صحیح و درست صد کلمه‌ی دروغ را ردیف می‌نماید، زیرا مردم می‌گویند: مگر فلان روز چنین و چنان نگفت که درست از آب درآمد؟ پس با توجه به کلمه‌ی درستی که از آسمان استراق نموده تمامی دروغهای وی تصدیق می‌شوند.
3-آگاهی جنیان از کار بنائی و صنعت
خداوند به ما خبر داده است که جنیانی را برای حضرت سلیمان مسخر گردانیده بود، لذا جن ها کارهای زیادی را انجام داده اند که به نیروی عظیم و تیز هوشی و مهارت نیاز داشته‌اند:
«وَمِنَ الْجِنِّ مَن یَعْمَلُ بَیْنَ یَدَیْهِ بِإِذْنِ رَبِّهِ وَمَن یَزِغْ مِنْهُمْ عَنْ أَمْرِنَا نُذِقْهُ مِنْ عَذَابِ السَّعِیرِ * یَعْمَلُونَ لَهُ مَا یَشَاءُ مِن مَّحَارِیبَ وَتَمَاثِیلَ وَجِفَانٍ کَالْجَوَابِ وَقُدُورٍ رَّاسِیَاتٍ ». سبأ: 12 - 13
و پروردگارش گروهی از جنّیان را رام او کرده و در پیش او کار می‌کردند و اگر یکی از آنها از فرمان ما سرپیچی می‌کرد (و به سخن سلیمان گوش نمی‌داد، کیفرش می‌دادیم و) از آتش سوزان بدو می‌چشاندیم. آنان هر چه سلیمان می‌خواست برایش درست می‌کردند، از قبیل: پرستش گاه های عظیم، مجسّمه‌ها، ظرفهای بزرگ غذاخوری همانند حوضها، و دیگهای ثابت (که از بزرگی قابل جابه جائی نبود)
4- توانایی بر تغییر شکل
جن ها میتوانند خود را به شکل انسانها و حیوانات در آورند، شیطان در جریان غزوه بدر به شکل و صورت سراقه بن مالک نزد مشرکین آمد و آنان را وعده پیروزی و کمک داد، این آیه در همین راستا نازل شده است:«وَإِذْ زَیَّنَ لَهُمُ الشَّیْطَانُ أَعْمَالَهُمْ وَقَالَ لاَ غَالِبَ لَکُمُ الْیَوْمَ مِنَ النَّاسِ وَإِنِّی جَارٌ لَّکُمْ ». الأنفال: 48
((به یاد آور) زمانی را که اهریمن (با وسوسه‌های خود) اعمالشان را در جلو دیدگانشان می‌آراست و می‌گفت: امروز هیچ کس نمی‌تواند بر شما پیروز شود و من، هم‌پیمان و یاور شما هستم).
اما وقتی سپاه اسلام و لشکر کفر به پیکار همدیگر رفتند و شیطان، فرشتگان را دید که از آسمان فرود می آمدند، پشت داد و فرار کرد:«فَلَمَّا تَرَاءتِ الْفِئَتَانِ نَکَصَ عَلَى عَقِبَیْهِ وَقَالَ إِنِّی بَرِیءٌ مِّنکُمْ إِنِّی أَرَى مَا لاَ تَرَوْنَ إِنِّیَ أَخَافُ اللّهَ ». الأنفال: 48
(امّا هنگامی که دو گروه (مؤمنان و کافران) همدیگر را دیدند (و رویاروی شدند) بر پاشنه‌های خود چرخید (و از عهد و پیمان خود دست کشید) و گفت من از شما بیزار و گریزانم . من چیزی را می‌بینم که شما نمی‌بینید. من از خدا می‌ترسم).
داستان زیبایی برای ابوهریره پیش می‌آید که بخاری آن را روایت کرده است، حضرت ابوهریره رضی الله عنه می گوید: رسول الله صلی الله علیه وسلم مرا مأمور حفاظت (زکات رمضان) صدقه فطر کرده بود، شخصی آمد و مشت های پر از گندم برداشت، دستش را گرفتم و گفتم: به خدا سوگند! تو را نزد رسول الله می برم . گفت: عیال من زیاد است و من نیازمندم. ابوهریره گفت: من او را رها کردم، صبح روز بعد، رسول الله صلی الله علیه وسلم از من پرسید: امشب زندانی را چه کار کردی؟ عرض کردم: شدت احتیاج و کثرت فرزندانش را عنوان کرد، به حالش ترحم نموده او را رها کردم. رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمود: دروغ گفته است و دوباره بر می گردد. ابوهریره می گوید: اذعان کردم که بر می گردد. زیرا رسول الله صلی الله علیه وسلم خبر داده بود که بر می گردد، از این‌رو در کمین نشستم، بار دیگر آمد و به برداشتن گندم مشغول شد، دستش را گرفته، گفتم تو را پیش رسول الله صلی الله علیه وسلم می برم، گفت: مرا رها کن، من نیازمندم و عیالم سنگین است، بار دیگر بر نمی گردم، پس بحالش ترحم کردم. صبح رسول الله صلی الله علیه وسلم از من پرسید: ای ابوهریره! زندانی تو چه کرد؟ عرض کردم: ای رسول الله صلی الله علیه وسلم! شدت نیاز و سنگینی عیالش را مطرح کرد، بحالش ترحم نموده و او را رها کردم.
رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمود: با تو دروغ گفته دوباره برمی گردد.
برای بار سوم آمد، همان صحبت های دو شب گذشته میان من و او تکرار شد، گفتم تو هر بار وعده می کنی و به وعده ات عمل نمی کنی. گفت: مرا رها کن، کلماتی را برایت می گویم و نشان می دهم که برایت مفید خواهد بود. گفتم: آن کلمات چه هستند؟ گفت: هرگاه به رختخواب می روی، آیه الکرسی (الله لا اله الا هو الحی القیوم) را تلاوت کن . در چنین حالتی همواره از جانب خداوند محافظی بر تو گماشته می شود و تا صبح هیچ شیطان و جنی نزد تو نخواهد آمد، آنگاه او را رها کردم.
رسول الله صلی الله علیه وسلم از من سؤال کرد، امشب با زندانیت چه کار کردی؟ عرض کردم: ای رسول خدا! او گفت چند کلمات را به تو یاد می دهم که خداوند بوسیله آنها به تو فایده می رساند، لذا من او را رها کردم. رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمود: آن کلمات چه هستند؟ عرض کردم: به من گفت هرگاه موقع خواب آیه الکرسی را تا آخر تلاوت کنی، همواره از جانب خداوند محافظی بر تو گماشته می شود و تا صبح هیچ جن و شیطانی نزد تو نخواهد آمد. رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمود: او راست گفته است، ولی او دروغگو است و فرمود: ای ابوهریره! آیا می دانی در این سه شب چه کسی تو را مخاطب قرار داده است؟ عرض کردم: خیر. فرمود: او شیطان بوده است.( بخاری: 4/482 شماره:2311 .)
این شیطان به صورت انسان پیش ابوهریره آمده است، گاهی شیطان به صورت حیوان: شتر، الاغ، گاو، سگ و گربه پیش آدمی می آید. اغلب بصورت سگ و گربه سیاه ظاهر می شود. رسول الله صلی الله علیه وسلم فرموده است: رد شدن سگ سیاه از جلو نمازگزار، نماز را قطع می کند و علت آن را چنین بیان نموده است که سگ سیاه شیطان است .( مسلم: 1/365 شماره: 510 .)
ابن تیمیه می فرماید: سگ سیاه، شیطان سگ ها است و جن در اغلب اوقات بصورت سگ سیاه ظاهر می شود، هم چنین در شکل و صورت گربه سیاه نیز ظاهر می شود، زیرا رنگ سیاه جامع قدرت و نیروی شیطانی و حاوی حرارت بیشتری می‌باشد.
والله اعلم