(سوال) در قرآن آمده که عظمت آسمانها و زمین از خلقت انسان بیشتر است، درحالیکه علم پزشکی به پیچیدگی بدن انسان اقرار کرده، حال این آیه چگونه توجیه می شود؟

(جواب) برادر/خواهر گرامی؛ تصور و برداشت شما اشتباه است . این سخن و این برداشت نادرست است، و قرآن هم در هیچ جایی نفرموده که عظمت خلقت بشر از مثلا آسمانها و زمین یا دیگر خلایق پیچیده تر است و شما باید برای اثبات گفته خود از قرآن آیه صریحی بیاورید، که البته چنین آیتی وجود ندارد.

البته شکی نیست که خلقت انسان بسیار پیچیده و با عظمت است و کسی در آن شکی ندارد و این حاکی از وجود یک خالق دانا و عالم است، و چه بسا خلقت انسان از بسیاری مخلوقات پیچیده تر و عظیم تر باشد، اما با این وجود بسیاری دیگر از مخلوقات نیز هستند که بزرگی و عظمت خلقت و پیچیدگی آنها از انسان بیشتر است، و لذا ما بر برداشت شما موافق نیستیم و البته دانشمندان نیز بر این مسئله اقرار کرده اند که شگفتی کهکشانها را هیچ زبان و قلمی قادر به بیان آن نیست.

بنابراین خوب می بود که شما کمی بیشتر وارد حوزه کهکشان و کشفیات آن و یا سایر علم دیگر نیز می شدید و تنها بر خلقت انسان و دانشمندان علم پزشکی متمرکز نمی شدید. و البته خود دانشمندان علم پزشکی نیز مدعی این نیستند که خلقت و پیچیدگی انسان از خلقت آسمانها و زمین و کهکشانها بزرگتر است و این امر کاملا بدیهی است و نیاز به علم چندانی ندارد و افراد غیر دانشمند هم به این مسئله معترف هستند.

شیخ الاسلام ابن تیمیه می گوید: « بدیهی است که آفریدن آسمانها و زمین از آفریدن انسانها و امثال آن مشکل تر و نیاز به قدرت بیشتری دارد و زنده شدن یا زنده کردن بعد از مرگ به مراتب مقدورتر و امکان تحققش فراون تر است». مجموع الفتاوی: (3/229).

البته موضوع آیات ابتدایی سوره صافات در مورد انکار روز رستاخیز توسط مشرکین بود و قرآن چنین استدلال می کند که چنانکه خلقت آسمانها و زمین بسیار پیچیده تر از آفرینش انسانها است، چطور کسی که این خلقت بزرگتر را می آفریند اما نمی تواند دوباره شما را زنده کند؟!

از دیدگاه انسانها بسیار بد است اینکه کسی توانایی حمل بار بسیار سنگینی را داشته باشد، ولی برای حمل بار سبکتری متهم به ناتوانی شود، هم چنین انسانی که در برابر یک قهرمان بزرگ غالب و توانا است، نمی توان او را درمقابله با یک انسان ضعیف و ناتوان متهم به عجز نمود، کسی که توانایی ساختن یک عمارت و ساختمان بسیار مجلل را دارد، نمی توان او را برای ساختن یک اطاق کوچک متهم به عجز نمود.

برای خداوند تمثیل بسیار والایی وجود دارد، از جمله این مثال ها، آفریدن موجوداتی بسیار برتر و پیچیدهتر از آفریدن انسانها است، به کسی که زمین و آسمانها را آفریده است چگونه می توان گفت: تو نمی توانی کوچکتر از آنها را بیافرینی! خداوند می فرماید: 

« وَقَالُواْ أَئِذَا کُنَّا عِظَامًا وَرُفَاتًا أَإِنَّا لَمَبْعُوثُونَ خَلْقًا جَدِیدًا * أَوَلَمْ یَرَوْاْ أَنَّ اللّهَ الَّذِی خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضَ قَادِرٌ عَلَى أَن یَخْلُقَ مِثْلَهُمْ وَجَعَلَ لَهُمْ أَجَلاً لاَّ رَیْبَ فِیهِ فَأَبَى الظَّالِمُونَ إَلاَّ کُفُورًا». (الإسراء: 98 – 99).

(و می‌گویند: آیا زمانی که استخوانهائی شدیم و فرسودیم، مگر می‌شود که (دوباره زنده گردیم و) آفرینش تازه‌ای پیدا کنیم‌؟! آیا نمی‌نگرند که خدائی که (بدون نمونه و مُدِل قبلی) آسمانها و زمین را آفریده است، توانا است بر این که پس از مردن (بار دیگر) همچون ایشان را بیافریند (و به زندگی دوباره عودت دهد؟ بلی که می‌تواند) ولی برای آنان سرآمدی تعیین نموده است که گمانی در آن نیست و امّا ستمگران جز کفر و انکار را پذیرا نمی‌باشند. )

« أَوَلَیْسَ الَّذِی خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ بِقَادِرٍ عَلَى أَنْ یَخْلُقَ مِثْلَهُم بَلَى وَهُوَ الْخَلَّاقُ الْعَلِیمُ». (یس: 81)

(آیا کسی که آسمانها و زمین را آفریده است، قدرت ندارد (انسانهای خاک شده را دوباره) به گونه خودشان بیافریند؟ آری! (می‌تواند چنین کند) چرا که او آفریدگار بس آگاه و دانا است. )

« أَوَلَمْ یَرَوْا أَنَّ اللَّهَ الَّذِی خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ وَلَمْ یَعْیَ بِخَلْقِهِنَّ بِقَادِرٍ عَلَى أَنْ یُحْیِیَ الْمَوْتَى بَلَى إِنَّهُ عَلَى کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ» الأحقاف: 33

(آیا نمی‌دانند خدائی که آسمانها و زمین را آفریده است و در آفرینش آنها خسته و درمانده نشده است، می‌تواند مردگان را زنده کند؟! آری، او بر هر کاری توانا است)

« لَخَلْقُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ أَکْبَرُ مِنْ خَلْقِ النَّاسِ وَلَکِنَّ أَکْثَرَ النَّاسِ لَا یَعْلَمُونَ». غافر: 57

(قطعاً آفرینش آسمانها و زمین (از عدم در آغاز خلقت) بسی دشوارتر است از آفرینش مردمان (در پایان این جهان برای شروع زندگی در آن جهان) و لیکن بیشتر مردمان (که کفّار و مشرکانند چنین چیزی را درست) نمی‌دانند. )

شارح عقیده طحاویه میگوید: خداوند خبر داده که مبدع آسمان ها و زمین با آن همه عظمت بدون نقشه و مواد قبلی، می تواند استخوانهای پوسیده و مبدل به خاک شده را دوباره زنده کند و آنها را به حالت اولی برگرداند. شرح عقیده طحاویه: ص 421. 


والله اعلم