(سوال) آیا نماز وتر واجب است یا مستحب؟ و آیا می توان آنرا قضا کرد؟

(جواب) بر طبق رای امام ابوحنیفه و رأی مختار ابن تیمیه واجب است، و بر طبق رای اکثر علما، حتی شاگردان ابوحنیفه (ابویوسف و محمد) سنت مؤکده است، و رای راجح اینست که سنت مؤکده می باشد، بگونه ایکه پیامبر صلی الله علیه وسلم در سفر نیز آنرا می خواندند.

و در مورد حکم قضای نماز وتر باید گفت: بهترین وقت برای خواندن نماز وتر؛ یک سوم باقی مانده شب است، اما بهرحال نماز وتر از بعد از پایان نماز عشاء تا نزدیک به اذان صبح وقت دارد، اما اگر کسی به علت خوابیدن یا فراموش کردن نماز وترش را نخواند، در آنصورت هرگاه از خواب بیدار شد یا بیاد آورد، می تواند – در هر وقتی که باشد، حتی در صبح – نماز وترش را قضاء کند، به دلیل حدیث ابوسعید خدری رضی الله عنه که گفت: رسول خدا صلی الله علیه وسلم فرمود: «من نام عن الوتر أو نسیه، فلیصل اذا اصبح أو ذکره». ترمذی (465) و ابوداود (1431) و ابن ماجه (1188) و صحیح است.

یعنی: «هرکس در وقت نماز وتر خوابید و یا فراموش کرد، هرگاه از خواب بیدار شد یا بیادش آمد آنرا بخواند».

فقط نباید فراموش کرد که قضای نماز وتر نباید فرد باشد، بلکه تعداد رکعتهای آن باید زوج باشد، چنانکه در حدیث عایشه رضی الله عنها در صحیح مسلم (746) به این مطلب اشاره شده است که پیامبر صلی الله علیه وسلم بصورت زوج می خواندند.

ولی اگر کسی بدون داشتن عذری نماز وترش را نخواند، آیا می تواند بعد از خروج وقت آنرا قضاء کند؟

در این مورد مابین علما اختلاف نظر است؛ اما قول محکم تر آنست که قضای نماز وتر بعد از اذان صبح مشروع نیست، و با گفتن اذان وقت آن تمام شده و جز کسی که معذور باشد (خوابیده یا فراموشکار) نمی تواند آنرا قضاء کند. 

والله اعلم