الاعتصام
برخي از علما با استناد به برخي نصوص اظهار داشته اند که گناهان کبيره هفت مورد هستند؛
چنانکه امام بخاري رحمه الله در صحيح خود از ابوهريره رضي الله عنه آورده است که گفت: پيامبر صلي الله عليه وسلم فرمود: « اجْتَنِبُوا السَّبْعَ الْمُوبِقَاتِ . قَالُوا : يَا رَسُولَ اللَّهِ وَمَا هُنَّ ؟ قَالَ :« الشِّرْكُ بِاللَّهِ وَالسِّحْرُ وَقَتْلُ النَّفْسِ الَّتِي حَرَّمَ اللَّهُ إِلَّا بِالْحَقِّ وَأَكْلُ الرِّبَا وَأَكْلُ مَالِ الْيَتِيمِ وَالتَّوَلِّي يَوْمَ الزَّحْفِ وَقَذْفُ الْمُحْصَنَاتِ الْمُؤْمِنَاتِ الْغَافِلَاتِ» بخاري (2767) ومسلم (89)
يعنى: از هفت چيز هلاک كننده دوري كنيد، صحابه گفتند: اي رسول خدا آنها كدامند؟ پيامبر صلى الله عليه و سلم فرمودند: 1- شرك كردن به خدا 2- جادو كردن 3- كشتن فردي كه خداوند او را حرام نموده مگربه حق 4- ربا خوردن 5- خوردن مال يتيم 6- فرار از ميدان روز نبرد با كفار 7- تهمت زدن به زنان مؤمن پاک دامن و نا آگاه.
و نيز در معجم طبراني از ابوسعيد خدري رضي الله عنه آمده است که گفت: پيامبر صلي الله عليه وسلم فرمودند: ( الكبائر سبع : الإشراك بالله وقتل النفس التي حرم الله إلا بالحق وقذف المحصنة والفرار من الزحف وأكل الربا وأكل مال اليتيم والرجوع إلى الأعرابية بعد الهجرة ) "المعجم الأوسط" (5709) و الباني آنرا در "صحيح الجامع" (4606) حسن دانسته است.
يعني: گناهان کبيره هفت تا هستند: 1- شرک به خداوند، 2- قتل نفس به ناحق، 3- اتهام زنا به زن پاکدامن، 4- فرار از ميدان جنگ و جهاد، 5و6- خوردن ربا و مال يتيم، 7- بازگشت به جاهليت پس از هجرت.
البته اين بدين معنا نيست که گناهان کبيره منحصر به هفت مورد فوق باشند، زيرا با توجه به تعاريف سابق؛ برخي از گناهان که مشمول اجراي حد بر فاعل آنها مي شوند يا مشمول لعن و غضب خداوند هستند نيز جزو گناهان کبيره محسوب مي شوند مانند؛ خوردن شراب که بر آن هشتاد شلاق بعنوان حد جاري مي گردد:
از ابوهريره روايت است که پيامبر صلي الله عليه وسلم فرمود : (إذا سکر فاجلدوه، فإن عاد فاجلدوه، ثم قال في الرابعة : فإن عاد فاضربوا عنقه) «هرگاه کسي شراب نوشيد به او تازيانه بزنيد، اگر تکرار کرد دوباره او را تازيانه بزنيد، اگر باز هم تکرار کرد او را تازيانه بزنيد، سپس در مرتبه چهارم فرمود : اگر تکرار کرد گردنش را بزنيد». ابوداود (4460)
و يا بعنوان مثال کسي که اقدام به کندن يا باريک نمودن ابرو مي کند، زيرا اين فعل مشمول لعن خداوند است چنانکه پيامبر صلى الله عليه و سلم فرمودند: «لعن الله الواشمات والمستوشمات والنامصات والمتنمصات والمتفلجات للحسن المغيرات خلق الله » (روايت بخاري (5931) ومسلم (2125)
يعنى: خداوند لعنت كرده است کسي که خال کوبي ميکند و آنکه خواهان خال کوبي کنند، و کسي که ابروها را باريک ميکند و آنكه خواهان باريک کردن آنهاست، و کسي که بين دندانها به منظور زيبايي فاصله ميافكند، اينها کساني هستند که آفرينش خدا را دگرگون ميکنند.
و همگي افعال مذکور در حديث فوق جزو کبائر هستند زيرا در آن تهديد به لعن فاعل شده است.
و يا کسي که لواط کند؛ از ابن عباس روايت است که پيامبر صلي الله عليه وسلم فرمود : (من وجدتموه يعمل عمل قوم لوط فاقتلوا الفاعل والمفعول به) «هر کسي را يافتيد که عمل قوم لوط را انجام داد، فاعل و مفعول را بکشيد».تر مذي(1481)
و گناهان ديگري مانند (زنا،عقوق والدين، شهادت دروغ، غيبت و سخن چيني و دزدي و غيره ...) که در حديث بخاري و طبراني بدانها اشاره نشده است.
لذا درباره ي تعداد گناهان کبيره از اصحاب رسول گرامي صلي الله عليه وسلم اقوال متعددي ذکر شده است، سعيد بن جبير مي گويد: مردي از عبدالله بن عباس رضي الله عنهما پرسيده که آيا گناهان کبيره هفت اند؟ ايشان در جواب فرمود: گناهان کبيره از هفت به هفتصد نزديکترند (انوارالقرآن). و عبدالله بن مسعود رضي الله عنه در روايتي مي فرمايد: گناهاني که از ابتداء سوره ي نساء تا آيه ي سي ام ذکر شده اند گناهان کبيره اند و در رواياتي ديگر تعداد گناهان کبيره گاهي سه و گاهي هفت ، نه، ده، چهارده، نيز ذکر شده است.
به عبارتی در مورد انواع و یا تعریف گناهان صغیره و کبیره علماء اختلافاتی دارند ، بطوریکه بعضی از آنها گناهان کبیره را 7 عدد می دانند، که در حدیث پیامبر صلی الله علیه و سلم ذکر شده است که فرمودند: ‹‹اجتنبوا السبع الموبقات، قالو یا رسول الله ماهی قال الشرک بالله و السحر و قتل النفس التی حرم الله الا بالحق واکل الربوا و اکل مال الیتم و التولی یوم الزحف وقذف المحصنات المؤمنات الغافلات››
یعنی: " از هفت چیز هلاک کننده دوری کنید، صحابه گفتند ای رسول خدا آنها را بگویید پیامبر فرمودند: 1- شرک کردن به خدا 2- جادو کردن 3- کشتن فردی که خداوند او را حرام نموده مگربه حق 4- ربا خوردن 5- خوردن مال یتیم 6- فرار از میدان روز نبرد با کفار 7- تهمت زدن به زنان مؤمن ".
(مسلم :1/64 دار الفکر ، بخاری :4/32 دارالکتب العلمیه)
و بعضی دیگر گناهان کبیره را 70 عدد الی 700 عدد میدانند، ولی قول راجح و صحیح ترین قول و رای جمهور علما آن است که میگویند: حد اقل و حداکثری ندارد ولی هر گناهی که در قرآن و سنت پیامبر صلی الله علیه و سلم در مورد آن لعنت، و یا وعید، و یا حد، بیان شده است ازگناهان کبیره به حساب می آید .
و در ارتباط با قسمت دوم سوال شما باید گفت که گناهان کبیره قابل شمارش نیستند تا ما در اینجا تک تک آنها را بیان کنیم! هر چند برخی از علما کتابهایی را در این خصوص نگاشته اند مانند کتاب الکبائر امام ذهبی رحمه الله که می توانید بدان مراجعه کنید
اگرچه به چند مورد از گناهان کبیره در بالا اشاره شد اما توصیه می شود که برای آشنایی با گناهان کبیره بیشتر کتاب " محرمات" نوشته استاد و عالم بزرگوار علامه " محمد بن صالح العثیمین رحمه الله تعالی " را از سایت نوار اسلام دانلود کنید.
از طریق لینک زیر :
http://fa.islamtape.com/.../%D9%85%D8%AD%D8%B1%D9%85%D8...
و در پایان از الله سبحانه و تعالی سعادت دینا و آخرت را برای همه مسلمین خواهانم .
والله تعالی اعلم