احکام خوراک و نوشیدنی (1)

الاعتصام

به هم زدن ليوانها در وقت نوشيدن و گفتن "به سلامتي"

اين عمل جزو عادت کفار و فاسقين است که معمولا در هنگام نوشيدن شراب انجام مي دهند، و يک مسلمان متقي که از کفار و اعمال آنها برائت مي کند بايستي خود را از اين عادت و تقليد زشت دور کند، و پيامبر صلي الله عليه وسلم فرمودند: «من تشبه بقوم فهو منهم». مسند امام أحمد.

يعني: هر کس خود را شبيه کفار نمايد پس او نيز مثل آنها خواهد بود.

بنابراين يک مسلمان که محبت خدا و دينش را در قلب مي پروراند، حتي در هنگام آشاميدن يک نوشيدني حلال مثل آب هم چنين عملي را انجام نمي دهد تا از روش کفار و فاسقين برائت جويد.

 

خوردن تمامي موجودات دريايي حلال است، زيرا خداي متعال مي فرمايد:

« أُحِلَّ لَكُمْ صَيْدُ الْبَحْرِ وَطَعَامُهُ» (مائده 96).

يعني: صيد دريا و طعام آن براى شما حلال است.

ولي آندسته از موجودات دريايي که مضر و زيان آور باشند يا سمي باشند يا داراي دندان نيش باشند، جايز نيست، زيرا پيامبر صلي الله عليه وسلم مي فرمايند:

« لا ضرر و لا ضرار». ابن ماجه

يعنى: نه به خود ضرر برسانيد و نه به ديگران.

و از ابن عباس رضي الله عنه روايت است: «نهي رسول الله صلي الله عليه وسلم عن کل ذي ناب من السباع و عن کل ذي مخلب من الطير». مسلم (1934).

يعني: «پيامبر صلي الله عليه وسلم از گوشت هر درنده‌اي که دندان نيش، و هر پرنده‌اي که چنگال داشته باشد، نهي کرده است».

و خرچنگ دريايي – خرچنگي که هميشه در دريا زندگي مي کند – نيز مانند ساير حيوانات دريايي حلال گوشت است و خوردنش جايز مي باشد مگر آنکه خرچنگي باشد که خوردنش به بدن انسان زيان برساند که در آنصورت به دليل زيان آور بودنش حرام است.

 

گوشت تمساح و مار

بر طبق راي اکثر و جمهور علماي اسلام، خوردن گوشت تمساح جايز نيست و حرام مي باشد، زيرا تمساح داراي دندان نيش است، و از ابن عباس رضي الله عنه روايت است: «نهي رسول الله صلي الله عليه وسلم عن کل ذي ناب من السباع و عن کل ذي مخلب من الطير». مسلم (1934)

يعني: «پيامبر صلي الله عليه وسلم از گوشت هر درنده‌اي که دندان نيش، و هر پرنده‌اي که چنگال داشته باشد، نهي کرده است».

همچنين گفته اند که تمساح حيواني است که در خشکي زندگي مي کند (و حيوان بحري و دريايي نيست تا خوردنش جايز باشد) هرچند که گاهي مدت زمان طويلي در آب مي ماند، ولي باز جانب ممنوعيت خوردن گوشت آن بر جواز خوردن آن ترجيح داده مي شود و بعنوان حيواني خشکي که داراي دندان نيش است شناخته مي شود، و حيوان بري که دندان نيش داشته باشد خوردن گوشتش حرام است.

حقيقت آنست که تمساح در خشکي زيست مي کند و گاهي هم در آب قرار مي گيرد ولي توليد مثل او در خشکي است، بنابراين جانب خشکي بودن آن بر آبي بودنش غلبه مي کند، و نمي توان حکم به آبي بودن اين حيوان داد.

و نگاه کنيد به کتابهاي: "بلغة السالك لأقرب المسالك" ( 2/182 ) "المجموع" ( 9/34 )، "الإنصاف" (10/364) .

و در مورد خوردن گوشت مار بايد گفت که بر طبق راي جمهور علماي حنفيه و حنابله و شافعيه گوشت آن حرام است. زيرا اين حيوان علاوه بر اينکه سمي است و براي بدن زيان آور مي باشد، و اسلام ما را از زيان رسانيدن به خود نهي کرده است.

و خداوند متعال مي فرمايند: « وَلاَ تُلْقُواْ بِأَيْدِيكُمْ إِلَى التَّهْلُكَةِ » (بقره 195).

يعني: خود را به دست خود، به هلاکت نيفکنيد.

و پيامبر صلي الله عليه وسلم نيز فرمودند: «لا ضرر و لا ضرار» (صحيح – روايت ابن ماجة)، يعنى: نه به خود ضرر برسانيد و نه به ديگران.

و از طرفي در حديث صحيح ثابت شده که پيامبر صلي الله عليه وسلم امر به کشتن مار داده است، چنانکه از عايشه رضي الله عنها روايت است که پيامبر صلي الله عليه وسلم فرمود: «خمس فواسق يقتلن في الحل والحرم: الحية ، والغراب الأبقع ، والفأرة ، والكلب العقور، والحديا».

يعني: پنچ نوع ازجنبنده گان است که موذي هستند، در (سرزمين) حرم و خارج از حرم (سرزمين ‏حلال) کشته مي شود: مار، کلاغ، و موش و سگ هار و مرغ موش ربا.

و  از ابو هريره رضي الله عنه روايت است که رسول الله صلى الله عليه وآله وسلم فرمود: «اقتُلُوا الأسوَديْنِ في الصلاة: الحيّةَ والعقرب». أخرجه الأربعة وصححه ابنُ حِبّان.

يعني: «دو سياه، مار و عقرب را در نماز بکشيد».

و اگر گوشت آن جايز و حلال مي بود، پيامبر صلي الله عليه وسلم دستور به کشتن آن و هدر دادنش نمي داد.

همچنين مار داراي دندان نيش است و پيامبر صلي الله عليه وسلم از خوردن چنين حيواناتي نهي کرده اند: «نهي رسول الله صلي الله عليه وسلم عن کل ذي ناب من السباع و عن کل ذي مخلب من الطير». مسلم (1934)

يعني: «پيامبر صلي الله عليه وسلم از گوشت هر درنده‌اي که دندان نيش، و هر پرنده‌اي که چنگال داشته باشد، نهي کرده است».

ولي مالکيه گفته اند که اگر مار سمي نباشد، و ذبح شرعي گردد (گردن آن قطع شود و ذکر ياد خدا شود) گوشت آن جايز است! اما اين قول مردود است و بلکه صحيح همانست که حنابله و شافعيه بر آن هستند.

نگاه کنيد به کتاب: "المجموع" (9/16-17).

 

حکم خوردن ذبیحه هایی که از کشورهای اروپایی می آیند

هر چند که کشورهاي اروپايي اسلامي نيستند، اما با اين وجود ذبايح اهل کتاب (کساني که يهودي يا نصراني باشند) براي مسلمين جايز هستند. زيرا الله تعالي مي فرمايد:« الْيَوْمَ أُحِلَّ لَكُمُ الطَّيِّبَاتُ وَطَعَامُ الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتَابَ حِلٌّ لَكُمْ وَطَعَامُكُمْ حِلٌّ لَهُمْ». (مائده 5).

يعني: « امروز براي شما چيزهاي پاكيزه حلال كرده شده، و غذاي اهل كتاب براي شما حلال است، و غذاي شما براي آنها حلال است».

بنابراين يک مسلمان مي تواند ذبايحي را که اهل کتاب تهيه کرده اند استفاده کند.

اما متاسفانه با توجه به اينکه اکثرا در کشورهاي اروپايي حيوان را از طريق خفه کردن يا شک الکتريکي مي کشند، و اين شيوه ذبح در حقيقت موجب مي شود که حيوان مُردار شود، لذا خوردن گوشت اين نوع ذبايح حرام است چرا که حکم مُردار را دارند و خداوند متعال خوردن مُردار را حرام کرده است: « إِنَّمَا حَرَّمَ عَلَيْكُمُ الْمَيْتَةَ وَالدَّمَ وَلَحْمَ الْخِنزِيرِ وَمَا أُهِلَّ بِهِ لِغَيْرِ اللّهِ » (بقره 173). يعني: خداوند، تنها (گوشت) مردار، خون، گوشت خوک و آنچه را نام غيرِ خدا به هنگام ذبح بر آن گفته شود، حرام کرده است.

پس اگر اين شيوه ذبح در کشوري رايج باشد، خوردن آن ذبايح حرام است و نبايد از اين نوع گوشتها تهيه شود، اما اگر اطمينان داريد که در آن کشور معمولا مرغ يا گاو را از طريق ذبح شرعي (بريدن و قطع کردن گردن) ذبح مي کنند و براي فروش عرضه کرده اند، در آنصورت مي توانيد از آن استفاده کنيد، زيرا ذبايح اهل کتاب براي مسلمانان جايز است البته به شرطيکه از طريق صحيح ذبح شده باشند.

خوردن گوشتهاي وارداتي از کشورهاي غير مسلمان و غير اهل کتاب بطور مطلق حرام است، مانند کشورهاي کمونيستي يا بودايي يا مشرک و يا غيره..

 

والله تعالی اعلم

نظر دهید