الاعتصام
تعزیه
تعزیه اهل میت، یعنی توصیه نمودن آنان به صبر و پاداش الهی کار مشروعی است. در این باره دو حدیث نیز وجود دارد.
هل میت را به گونه‌ای تعزیت گوید که غم آنان را بزداید و موجب تسلی خاطر آنان بشود. و اگر شیوه‌های منقول از رسول الله ج را نمی‌داند با هرگونه سخن زیبا و تسلی بخش که مخالف شرع نباشد و در راستای تحقق صبر و خرسندی اهل میت باشد، آنان را تعزیت و تسلیت گوید و در این باره نیز احادیث و روایاتی آمده است .
تعزیت گفتن محدود به سه روز نیست. طوری که بعد از سه روز تعزیت گفته نشود. بلکه هرگاه مناسب دیده شد، تعزیت گفته شود. از رسول الله ج ثابت است که بعد از سه روز نیز تعزیت گفته است.
از دو چیز بشدت باید اجتناب کرد، هر چند که مردم پای بند آن هستند:
(الف) تجمع در یک جای مخصوص، مانند خانه، قبرستان یا مسجد برای عرض تسلیت
(ب) درست نمودن غذا توسط اهل میت برای تعزیت کنندگان.
در این مورد حدیث نیز آمده است از جریر بن عبدالله بجلی.
سنت است که خویشاوندان و همسایگان، برای اهل میت غذا درست کنند .
مسح کردن و دست کشیدن بر سر یتیم و اکرام آنان مستحب است .
میت در چند صورت از اعمال نیک دیگران بهره مند می‌شود که عبارتند از:
الف - دعای مسلمان در حق میت
ب - قضا آوردن روزه‌های نذری توسط ولی ّ میت
ج - پرداخت بدهی میت، توسط ولی یا غیر ولی
د - در قبال اعمال نیک و شایسته‌ای که فرزند صالح میت، انجام می‌دهد به پدر و مادر او نیز، به همان اندازه اجر می‌رسد. بدون اینکه از اجر فرزند چیزی کاسته شود. زیرا فرزند از جمله کسب و اعمال والدین است
زیارت به معنی دیدن و سر زدن به قبرستان برای تذکر مرگ و مراحل پس از مرگ جایز و مشروع می‌باشد. مشروط بر اینکه در کنار قبر و گورستان، سخنان و حرکت هائی که موجب ناخشنودی پروردگار عالم باشد، انجام نگیرد. مانند: صدا زدن اهل قبور و کمک خواستن از مردگان و تزکیه کردن آنان و بهشتی دانستن ایشان .
زیارت قبور، برای زنان نیز مستحب است .
البته زنان نباید رفت و آمد زیادی به قبرستان داشته باشند. زیرا تردد و رفت و آمد زیاد زنان به قبرستان، موجبات خلاف شریعت، مانند: نوحه: اظهار زینت و آرایش، و تفریحگاه قرار دادن قبرستان و تضییع وقت را فراهم می‌سازد. همانطور که این کارهای خلاف شرع در بسیاری از کشورهای اسلامی مشاهده می‌شود. و ان شاءالله، منظور این حدیث مشهور نیز همین است که می‌گوید:
«لعن رسول الله زوارات القبور»
(رسول الله ج (و خداوند) زنانی را که به کثرت به زیارت قبور می‌روند، نفرین کرده است).
زیارت قبر کسانی که به غیر دین اسلام وفات یافته‌اند، بمنظور عبرت، جایز است .
خواندن قرآن به هنگام زیارت قبر، نه تنها پایه و اساسی از سنت رسول الله ندارد، بلکه احادیث مذکور در مسائل گذشته دال بر عدم مشروعیت آن می‌باشد. چون اگر خواندن قرآن موقع زیارت قبور جایز بود، رسول الله ج آن را انجام می‌داد و صحابه اش را بدان راهنمائی می‌نمود. بویژه زمانی که عایشه رضی الله عنها از او در این باره سوال کرد و رسول الله ج دعا و سلام را به او یاد داد و نفرمود که فاتحه یا سوره‌ای دیگر از قرآن بخوان. اگر خواندن قرآن برای زیارت قبور مشروع بود، رسول الله ج آن را از عایشه پنهان نمی‌کرد. زیرا تاخیر بیان بوقت حاجت، از طرف شارع جایز نیست. اگر رسول الله ج درباره قرائت قرآن به صحابه چیزی می‌گفت، حتماً به ما می‌رسید و چون به سند صحیح چیزی در این خصوص نقل نشده، حکایت از آن دارد که چنین چیزی نبوده است.
موقع دعاء برای میت رفع یدین (بلند کردن دست‌ها) به دلیل حدیثی که از عایشه روایت شده است، جایز می‌باشد .
هنگام دعای برای میت، رو به قبر نکند، بلکه رو به قبله کند. زیرا رسول الله ج نماز خواندن رو به قبر را منع کرده است و دعا، روح و هسته اصلی نماز است و حکم نماز را دارد .
نباید با کفش در میان قبرهای مسلمانان راه رفت.
گذاشتن گل و انواع ریحان، روی قبر روا نیست. زیرا سلف چنین نکرده‌اند و اگر این، عمل شایسته و نیکی بود، سلف صالح آن را انجام می‌دادند.
اعمال زیر در قبرستان یا در کنار قبر حرام می‌باشند:
ذبح کردن و قربانی نمودن، ولو اینکه برای خشنودی الله باشد .
برجسته نمودن قبر بیش از خاکهائی که از حفر قبر بیرون آورده شده‌اند .
صافکاری نمودن قبر توسط گچ، سیمان، آجر و غیره.
نوشتن روی قبر.
ساختن اطاق و گنبد روی قبر .
نشستن روی قبر.
نماز خواندن رو به قبر:
به علت حدیث پیامبر ج که می‌فرماید:
«لا تصلوا الی القبور». (رو به قبرها نماز نخوانید).
از ظاهر نهی چنین فهمیده می‌شود که: رو به سوی قبور نماز خواندن، حرام است. امام نووی این قول را ترجیح می‌دهد و مناوی در شرح این حدیث در «فیض القدیر» می‌گوید: رو به قبور نمودن و نماز بمعنی تعظیم فوق العاده قبور است که اینگونه تعظیم فقط شایسته خدا است.
در جایی دیگر می‌گوید: این کار مکروه است. چون اگر کسی به قصد تبرک رو به سوی قبور نماز بخواند، بدعتی را در دین بوجود آورده که خداوند اجازه ایجاد آن را نداده است. و مراد، کراهیت تنزیهی است. چنان‌چه اصحاب شافعی می‌گویند. اما اگر مطابق با ظاهر حدیث، فتوای حرمت داده شود، سخن گزافی نیست و همچنین منع نماز در مقبره از حدیث گرفته می‌شود. بنابراین، نماز در مقبره مکروه تحریمی است.
توجه: کراهیت تحریمی در صورتی است که مقصد و هدف، تعظیم قبور نباشد. ولی اگر هدف، تعظیم قبور باشد، در این صورت شرک و قطعاً حرام است. شیخ علی قاری در «المرقاه» (2/372) پیرامون شرح این حدیث می‌گوید: اگر این عمل برای تعظیم قبر و صاحب قبر باشد، عمل کفار محسوب می‌شود و تشبه به کفار مکروه تحریمی است. جنازه نیز هنگامی که روی زمین گذاشته شد، همین حکم را دارد. (یعنی رو کردن به جنازه در نمازهای پنجگانه مکروه تحریمی است) .
نماز خواندن در کنار قبر اگر چه رو به سوی قبر نباشد جایز نیست.
ساختن مسجد بر روی قبر . البته گفتنی است که منظور از «قبور را مسجد نسازید» این است که:
رو به قبر نماز نخوانید.
رو به قبر سجده نکنید.
و بر آن مسجد نسازید.
برگزاری مراسم و جشن (عید) در کنار قبرها جایز نیست .
سفر به قصد زیارت برخی قبرها جایز نیست .
چراغانی و آذین بندی قبرها جایز نیست .
شکستن استخوان‌های میت جایز نیست .
نبش قبور کفار جایز است، زیرا کفار از چنین احترامی برخوردار نیستند .
در ارتباط با مطالعه بیشتر در همه ی مواردی که ذکر گردید می توانید به کتاب " احکام الجنایز " امام " ناصر الدین الالبانی رحمه الله تعالی مراجعه فرمایید .
لینک دانلود کتاب :
http://aqeedeh.com/book/view/878/%D8%A7%D8%AD%DA%A9%D8%A7%D9%85-%D8%AC%D9%86%D8%A7%DB%8C%D8%B2
والله تعالی اعلم