الاعتصام
8- مریض در وقت وصیت، دو نفر مرد عادل و مسلمان را شاهد قرار بدهد، اگر دو مسلمان پیدا نشد، دو نفر غیر مسلمان را شاهد بگیرد، همانطور که قرآن در آیه 106 الی 108 سوره مائده در مورد شهادت توصیه کرده است.
9- ضرر رساندیدن به دیگران، در وصیت حرام است. مانند اینکه شخصی درباره محروم شدن بعضی از وارثان از ارث، وصیت کند. یا بعضی را نسبت به بعضی دیگر ترجیح دهد. خداوند میفرماید:
در وصیت، به کسی ضرر نرسانید، این توصیه خداوند است و خدا دانا و شکیبا است. نساء/12
و رسول الله ج میفرماید:
«لا ضرر و لا ضرار، من ضار ضاره الله و من شاق، شاقه الله».
ترجمه: ضرر رسانیدن به خود و دیگران درست نیست، هر کس در صدد ضرر رساندن باشد، خداوند باو ضرر میرساندو هر کس در صدد مشقت (دیگران) باشد، خداوند او را در مشقت میاندازد
10- وصیت ظالمانه، باطل و مردود است. رسول الله ج میفرماید:
«مَنْ أَحْدَثَ فِي أَمْرِنَا هَذَا مَا لَيْسَ فِيهِ فَهُوَ رَدٌّ»
(هر کس در دین ما بدعت و پدیدهای بوجود آورد، مردود است).
و در حدیث عمران بن حصین آمده است: شخصی هنگام بیماری مرگ، شش غلام را که تمام ثروت او بودند آزاد کرد. وارثانش نزد رسول الله ج آمدند و شکایت کردند. رسول الله فرمود:
(اگر میدانستم که چنین ستمی را مرتکب شده است، بر او نماز جنازه نمیخواندم).
راوی میگوید: آنگاه رسول الله ج میان آن شش غلام، قرعه انداخت و دو نفر از آنان را که معادل یک سوم مال میت بود، آزاد کرد و چهار نفر دیگر را به حالت اول برگردانید
11- با توجه به اینکه اغلب مردم در این زمان مبتلا به بدعتهای متعدد در امور دین و بویژه در مسائل مربوط به جنازه و میت هستند. بر انسان مسلمان واجب است وصیت کند تا مطابق سنت رسول الله ج تکفین و تجهیز شود.
خداوند میفرماید:
ای مومنان! خود و فرزندان تان را از آتشی که مواد سوختی آن، انسانها و سنگها هستند، برهانید. تحریم / 6
به موجب آیه مذکور، اصحاب رسول الله ج توصیه میکردند که آنها را مطابق سنت رسول الله ج تدفین کنند، در اینجا چند مورد از اینگونه توصیهها را یادآور میشوم.
الف- عامر بن سعد بن ابی وقاص میگوید: پدرم هنگام بیماری مرگ، چنین وصیت کرد:
«الْحَدُوا لِي لَحْدًا وَانْصِبُوا عَلَيَّ اللَّبِنَ نَصْبًا كَمَا صُنِعَ بِرَسُولِ اللَّهِ »
(مرا در لحد بگذارید و با خشت خام، دهانه لحد را ببندید، همانطور که با جسد رسول اللهج رفتار شد).
ب- ابو بردهس میگوید: ابوموسی اشعری در بیماری وفات چنین وصیت کرد: «إِذَا انْطَلَقْتُمْ بِجِنَازَتِي فَأَسْرِعُوا الْمَشْيَ وَلاَ يَتَّبِعُنِي مُجَمَّرٌ وَلاَ تَجْعَلُوا فِي لَحْدِي شَيْئًا يَحُولُ بَيْنِي وَبَيْنَ التُّرَابِ وَلاَ تَجْعَلُوا عَلَى قَبْرِي بِنَاءً وَأُشْهِدُكُمْ أَنَّنِي بَرِيءٌ مِنْ كُلِّ حَالِقَةٍ أَوْ سَالِقَةٍ أَوْ خَارِقَةٍ قَالُوا أَوَسَمِعْتَ فِيهِ شَيْئًا قَالَ نَعَمْ مِنْ رَسُولِ اللَّهِ »
ترجمه: هرگاه جنازهام را حمل کردید، به سرعت مرا به قبرستان ببرید. با جنازه من، بخور و آتش همراه نکنید. بر لحد من چیزی (مانند سنگ، آجر، شیشه) نگذارید که میان من و خاک مانع باشد. من در حضور شما خدا را گواه میگیرم که من از هر نوحه خوان و کسیکه به سر و صورت بزند و موهای خود را بکند، بیزارم. یعنی بعد از مردن من هیچ کس از افراد فامیلم حق ندارد دست به چنین اعمالی بزند. گفتند: در این مورد از پیامبر، چیزی شنیدهای؟ گفت: بلی.
ج- حذیفه میگوید: هرگاه مرگ من فرا رسید، کسی را از مردن من با خبر نسازید. زیرا میترسم خبر مرگ من باعث نعی شود که رسول الله ج آن را منع کرده است
با توجه به آنچه بیان گردید. امام نووی در باب اذکار میفرماید: مستحب است که شخص، وارثان خود را درباره اجتناب از بدعتهای رایج در تدفین و تکفین توصیه کند و پرهیز از بدعات را مورد تاکید قرار دهد.
والله تعالی اعلم