پیامبر ـ صلی الله علیه وسلم ـ قصد نبرد با یهودیان نمود. منافقان مدینه به یهودیان پیغام فرستادند که «پایداری کنید»، و خداوند به این سبب آنان را «برادران یهود» نامید. در این داستان عبرتی است برای صاحبان بصیرت!

.........................................

یاری رساندن به ضعیفان افتخاری است الهی که همه کس مستحق آن نیست.

.........................................

درک و فهم منافقان با فهم مومنان تفاوت اساسی دارد؛ آنان همه چیزشان را دو دستی تقدیم می‌کنند تا مال و ناموس و زمینشان از دست نرود، اما برای مومن، کشته شدن در راه دفاع از حقش شهادت است: «هر کس برای دفاع از مالش کشته شود شهید است» [ترمذی؛ علامه آلبانی در صحیح ترمذی آن را صحیح دانسته است].

.........................................

خوشبختیِ ماندگار در عبادت است؛ جز آن لذت‌هایی است موقت، که از بین خواهد رفت.

.........................................

خداوند بنده‌اش را دچار بلا می‌کند تا بنده ضعف خود را به یاد آورد و بداند که اطرافیانش نمی‌توانند به او سودی برسانند، و اگر خداوند بخواهد زیانی را برایش مقدر کند نمی‌توانند آن را از وی باز دارند.

.........................................

تجارت آخرت نیز مانند تجارت دنیا دارای مواسمی است که سودِ آن بیشتر است و انسان می‌تواند در این مواسم با تلاش کم، سود بسیاری به دست آورد، از ابوهریره ـ رضی الله عنه ـ به طور موقوف روایت شده که: «غنیمتِ سرد، روزهٔ زمستان است».

.........................................

جستجوی لذت زودهنگام سبب هر کفر و معصیتی است. شبهات، بر زمینِ شهوات می‌روید:

{...قُلْ تَمَتَّعْ بِكُفْرِكَ قَلِيلًا إِنَّكَ مِنْ أَصْحَابِ النَّارِ} [زمر/8]

«... بگو اندکی از کفر خود بهره‌مند شو [و لذت ببر] که تو از اهل آتشی».

.........................................

هر چه ایمان انسان به آخرت بیشتر شود، تواضعش هم بیشتر می‌شود. تنها کسی که یقینش به دیدار پروردگار ضعیف است دچار تکبر می‌شود:

{وَقَالَ مُوسَى إِنِّي عُذْتُ بِرَبِّي وَرَبِّكُم مِّن كُلِّ مُتَكَبِّرٍ لَّا يُؤْمِنُ بِيَوْمِ الْحِسَابِ} [غافر/27]

«و موسی گفت: من از هر متکبری که به روز حساب ایمان ندارد به پروردگار خود و پروردگار شما پناه برده‌ام».

.........................................

در اوقات بافضیلتی مانند رمضان، همانطور که نیکی‌ها بزرگ می‌شود، گناهان نیز بدتر و زشت‌ترند، هر چند ارزش و مقام اعمال نیک در این ماه بیشتر است. محروم کسی است که در این ماه توشه‌ای از گناهان برگیرد در حالی که مردم طاعات و نیکی‌ها می‌اندوزند.

.........................................

جلوه دادن حرام‌ها به صورتِ مباحات، روشی است که ابلیس با آدم ـ علیه السلام ـ آغاز نمود و ذریهٔ او نیز همین روش را ادامه می‌دهند:

{فَوَسْوَسَ إِلَيْهِ الشَّيْطَانُ قَالَ يَا آدَمُ هَلْ أَدُلُّكَ عَلَى شَجَرَةِ الْخُلْدِ وَمُلْكٍ لَّا يَبْلَى} [طه/120]

«پس شیطان او را وسوسه کرد و گفت: ای آدم آیا تو را به درخت جاودانگی و ملکی که زایل نمی‌شود راهنمایی کنم؟».